I. İcra Mahkemesi
İcra mahkemeleri icra ve iflas hukuku kapsamında uyuşmazlıkların çözülmesi, alacaklıların veya borçluların haklarını koruma amacıyla kurulmuş özel mahkemelerdir. İçra mahkemelerinin kuruluş, görev ve yetkileri Anayasa’nın 142’inci maddesine dayanmaktadır. İcra mahkemesi hakimi; kendisine bağlanan icra ve iflas dairelerinin işlemlerine yönelik şikayetleri ve itirazları inceler, dairelerin gözerim ve denetimlerini yapar.
II. İcra Mahkemesi Başvurma Usulü
İcra memur muamelesini şikayet, gecikmiş itiraz, itirazın kaldırılması şeklindeki taleplerin başvuruları; yazılı bir dilekçeyle veya sözlü olarak yapılabilir. İçra mahkemesinin diğer görev alanına giren taleplerin ise yazılı dilekçe ile veya elektronik ortamda (UYAP) sistem üzerinden yapılması mümkündür.
İcra mahkemesine başvuru icra takibinin veya iflas dosyasının tarafları veya ilgili üçüncü kişiler tarafından yapılabilecektir. Örneğin icra dosyasından yapılan satışta ihaleye pey süren ilgililerin de ihalenin feshi isteminde bulunması mümkündür.
III. Hukuk Muhakemeleri Kanunu Basit Yargılama Usulü
İcra mahkemesi talepleri basit yargılama usulüne göre inceleyecektir. Bilindiği üzere Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun basit yargılama usulüne göre yapılan yargılamalarda, cevaba cevap dilekçesi, ikinci cevap dilekçesi verilemez. Cevap dilekçesini sunma süresi en fazla iki hafta süreyle verilebilir. Ayrı bir ön inceleme ve sözlü yargılama duruşması olmayacaktır.
1. Duruşma
İcra mahkemesi önüne gelen uyuşmazlıklarda öncelike; uyuşmazlığın duruşmalı mı dosya üzerinden mi çözümlenebileceğine karar verecektir.
a. Duruşma açılıp açılmayacağının hakimin takdirinde olan haller
İcra mahkemesi hakimi gecikmiş itiraz, istihkak iddiasına karşı, alacaklı ya da borçlunun itiraz etmesi, iflasta, alacaklılar toplantısının kararlarına karşı şikayetlerde, tebligatın usulsüzlüğüne ilişkin şikayetlerde evrak üzerinden karar verebilir. Duruşma açılıp açılmayacağı hakimin takdirinde olacaktır.
Duruşma açılması gerekmeyen talep, itiraz ve şikayetlerde icra mahkemesi en geç on gün içinde kararını vermelidir. (İİK m.18/3)
b. Duruşma yapılması gereken haller
Genel haciz, rehnin veya ipoteğin paraya çevrilmesi, tahliye içeren itirazın kaldırılması taleplerinde duruşma açılarak karar verilmelidir. Benzer şekilde; haciz ihbarnamesine yapılan itiraza karşı açılan itirazlarda, ihalenin feshi taleplerinde, kambiyo senetlerine dayanan haciz yoluyla takipte borca ve imzaya itirazların incelenmesi duruşmalı olarak yapılmalıdır.
2. Göreve İlişkin İnceleme
İcra mahkemesi hakimi önüne gelen talep ile ilgili uyuşmazlığın kendisinin görev alanına girip girmediğini inceleyecektir. İcra mahkemesi hakimi talep dilekçesinde bahsedilen “hukuki niteleme” ile bağlı değildir. Kendisi re’sen hukuki niteleme yapar. İtiraz, şikayet, istihkak gibi terimlerin talepte bulunan tarafından nasıl kullanıldığı önem arz etmez. Hakimin talepte bulunanın amacına göre niteleme yapması gerekecektir.
Talepte bulunanın istemi bir yargılamayı gerektiriyorsa o halde istemin reddine karar verilmelidir. İcra mahkemesinin incelemesi dar yetkili olup kural olarak yazılı belge değerlendirilir.
3. Süreye İlişkin İnceleme
İcra hukuk mahkemesi duruşma açıp açmayacağına ve uyuşmazlığın görev alınana girip girmediğine karar verdikten sonra “süre” incelemesi yapmalıdır. İcra mahkemesinin görev alanına giren hemen hemen her türlü uyuşmazlık süreye tabidir. Örnek süresiz şikayet kapsamında olmayan şikayet istemleri 7 gün içinde, kambiyo senetlerine özgü yolda 5 günlük sürede yapılacaktır. İtirazın kaldırılması ve tahliye istemleri ise 6 aylık süreye tabidir.
4. Hukuki Yarar
İcra mahkemesi istemde hukuki yarar olup olmadığını da kendiliğinden araştıracaktır. Mesela sürüncemede bırakılan icra memur muamelesini şikayet talebinde işlemin yapılması halinde incelemede hukuki yarar kalmayacaktır.
5. Esasa İlişkin İnceleme
Duruşma, görev, yetki, süre ve hukuki yarar incelemesinden sonra icra hukuk mahkemesi hakimi işin esasına girebilecektir.
İcra mahkemesinde yapılan incelemelerde kural olarak tanık dinlenemez. Yemin deliline dayanılamaz. Ticari defter kayıtları üzerinde bilirkişi incelemesi yapılamaz. Keşif yapılamaz. Kural olarak yazılı delil üzerinden inceleme yapılacaktır. Bu nedenle icra hukuk mahkemesi dar – sınırlı yetkili mahkemedir. İcra hukuk mahkemesinin kararları maddi hukuk bağlamında kesin hüküm teşkil etmez.
İcra mahkemesinde bilirkişi incelemesi de sınırlı bir şekilde yapılacaktır. İmza inkarına, haczedilemezlik, ehliyetsizlik, faiz hesabı, kira bedeli hesabı gibi hususlarda bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilebilecektir. Sahtelik, tahrifat gibi itirazlara karşı bilirkişi incelemesi yapılamayacaktır.
Keşif incelemesi; uyuşmazlığın zorunlu kıldığı ölçüde mümkündür. Örnek vermek gerekirse; meskeniyet – haczedilemezlik iddiasına karşı keşif yapılması mümkün olacaktır.
İcra mahkemesi görev alanına giren uyuşmazlıklar ile ilgili kanunda özel olarak öngörülen “ihtiyati tedbir” kararlarını verebilecektir. Örnek vermek gerekirse takibin durdurulmasına yönelik verilen karar ihtiyati tedbir niteliğinde olacaktır.
Bekletici mesele hususunda da icra hukuk mahkemesinde sınırlı bir durum söz konusudur. Örnek vermek gerekirse menfi tespit davasının varlığı icra mahkemesinde bekletici mesele yapılmasını gerektirmeyecektir.
Davadan feragat, kabul, sulh gibi usule ilişkin hususlar icra mahkemesinde de uygulanabilecektir.
İcra mahkemesi kararlarında yalnızca tarafların talep ve itirazlarına göre inceleme yapar. Talebi aşar şekilde hüküm kurulamayacaktır.
Karar ile birlikte Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’nin 7’inci maddesine göre haklı yan kendisini vekil ile temsil etmiş ise vekalet ücretine de hükmedilecektir.
İcra mahkemesinin kararının icrası ve infazı için kararın kesinleşmesi beklenmeyecektir. İcra mahkemesinin kararlarına karşı istinaf veya temyiz yoluna gidilmesi satıştan başka icra işlemlerini durdurmaz. Haciz işlemlerinin yapılması mümkündür.
Bizi Arayın : +90 212 909 86 34
Mail Gönderin : info@ballawyer.com
