I. Genel Olarak
İcra dairelerindeki her türlü iş ve işlem mevzuatın öngördüğü şekilde yapılmalıdır. İcra memurlarının yaptığı işlemlere karşı icra mahkemesine şikayet yoluna başvurulabilir. Kısaca bu yola “icra memur muamelesini şikayet” denilmektedir.
Şikayet takip hukukuna ilişkin kendine özgü bir kanun yoludur. Teknik olarak bir dava değildir. Şikayete konu olan işlem memur işlemi olmak zorundadır. Ancak şikayetin aktif tarafı icra memuru değildir.
İcra dairelerinin işlemlerine karşı hukuki denetim merci icra mahkemeleridir. İcra mahkemesinde icra memur muamelesini şikayet yoluna başvurabilmek için şikayet nedenleri bulunmalıdır.
II. Şikayet Nedenleri
Kanuna göre icra memur muamelesini şikayet nedenleri; kanuna muhalefet, hadiseye uygun bulunmama, bir hakkın yerine getirilmemesi ve sebepsiz sürüncemede bırakılması şeklinde sayılmıştır.
1. Kanuna Muhalefet
İcra İflas Kanunu’nda ve bir çok kanunda takip hukukunu ilgilendiren kurallar yer almaktadır. Takip hukukuna özgü kanunun emredici hükümlerine aykırı icra memur muamelesine karşı şikayet yolu açıktır.
- Tebligatın usulsüzlüğü.
- Vekalet ücreti niteliğinde alacağın haczi.
- İlama dayalı alacak için ilamsız takip yapılması.
- Satış ihalesinin eksik şartlar ile yapılması.
- Takip talebine aykırı ödeme emri gönderilmesi.
- İlama uygun olmayan icra emri gönderilmesi.
Kanuna aykırılık teşkil eden icra memur muamelelerinden bazılarıdır.
2. Hadiseye Uygun Bulunmama
İcra memurlarına kanun bazen takdiri yetkiler tanımaktadır. Örneğin borçlunun malvarlığının haczi için icra memurunun borçlunun hakkını da koruyacak şekilde işlemde bulunması gerekir. İcra memuruna takdir yetkisi tanınan hallerde memurun hadiseye uygun bir karar vermesi gerekir. Aksi takdirde verdiği karara karşı şikayet yoluna başvurulması mümkündür.
- İşçi ücretinin ¼ den fazlasının haczedilmesi.
- Haczi mümkün olmayan malın haczi.
- Aile konutu vasfındaki taşınmazı haczedilmesi.
hadiseye uygun bulunmama olarak şikayet nedenidir.
3. Bir Hakkın Yerine Getirilmemesi
İcra memurlarının tarafların taleplerine ve kanuna uygun olarak işlemlerini yerine getirmesi gerekir. Kanuna uygun bir talebin yerine getirilmemesi; bir hakkın yerine getirilmemesi nedeniyle şikayete tabi olabilir.
- Takip talebinin reddedilmesi.
- Süresi geçen itiraza rağmen takibin durdurulması.
- Haciz talebinin reddedilmesi.
- Haczin kaldırılması talebinin reddedilmesi.
- Sıra cetveli yapılmaması.
bir hakkın yerine getirilmemesi nedenine dayalı şikayet nedenleri sayılabilir.
4. Bir Hakkın Sürüncemede Bırakılması
İcra daireleri kanunlarda öngörülen süreler içinde talepleri sonuçlandırmalıdır. İcra dairesine sunulan taleple ilgili işlemin zamanında yapılmaması durumunda da şikayet yoluna gidilebilir. Bu durumda icra mahkemesi işlemin yapılmasını icra dairesine emreder.
- Zamanında veya işi gerektiriği süre içinde yapılmaması.
- İcra memurunun üç gün içinde haciz talebini yerine getirmemesi.
bir hakkın sürüncemede bırakılması için şikayet nedeni olarak gösterilebilir.
İşlemin geç yapılmasından zarar gören kişi idare aleyhine bu zararının karşılanması için tazminat davası açabilir.
III. Şikayet Süresi
7 günlük süre
Kural olarak şikayet konusu icra memur muamelesinin öğrenilmesinden itibaren yedi gündür. Kambiyo senetlerine özgü icra ve iflas yoluyla takipte beş gündür.
Şikayet süresi hak düşürücü bir süredir. İcra mahkemesi şikayetin süresinde olup olmadığını resen denetler. Süresinde yapılmayan şikayet durumunda şikayetin reddine karar verilir. Şikayet süresinin geçirilmesi halinde şikayet hakkı sona erer. Yapılan işlem kesinleşir. Şikayet süresinin son günü resmi bir tatil gününe denk gelirse süre tatili takip eden iş gününün tatil saatinde sona erer.
Şikayet süresi işlemin öğrenildiği tarihten itibaren başlar. Ancak ilk gün sürenin hesabına katılmaz.
Öğrenme tarihinin tebliğ ile başlamaması halinde şikayet edenin beyanı esastır. İcra mahkemesi şikayetin hangi tarihte öğrendiğini araştıramaz. Ancak şikayet edilen tarafın öğrenme tarihine ilişkin itirazı var ise bu durumda araştırma yapılabilir.
Süresiz Şikayet
Kamu düzenine aykırılık teşkil eden icra memur muamelesini şikayet süresi yedi gün ile sınırlı değildir. Bir hakkın yerine getirilmemesi veya sebepsiz sürüncemede bırakılmaası ve kamu düzenine aykırılık süresiz şikayete tabidir. Zira icra memur muamelesi kamu yararına ağır biçimde aykırılık teşkil eder.
Hangi icra memur muamelelerinin süresiz şikayete tabi olduğu her olay için ayrıca değerlendirilmelidir.
- Taşınmazın aynına ilişkin ilamın veya yargılama giderlerinin ilam kesinleşmeden takip konusu yapılması süresiz şikayet,
- İlamsız icranın konusu yapılamayan takiplerin konu edilmesi,
- İlama konu alacağa karşı ilamsız takip yapılması.
- Takip talebinin usule uygun olmaması,
- Takip talebinde bulunması gereken unsurların eksik gösterilmesi.
- Yabancı para alacağına ilişkin takip talebinde Türk Lirası karşılığının yer almaması.
- Takip talebinin bir senede dayanmasına rağmen belge aslının veya alacaklı tarafından tasdikli bir suretinin takip talebine eklenmemesi.
- Tüzel kişiliğe haiz olmayan adi ortaklığa karşı takip başlatılması.
- Ödeme emrinin tebliğ edilmemesine karşın takibe devam edilmesi.
- Takip talebine uygun olmayan ödeme emrinin tebliğ edilmesi,
- Takip talebinde yer almayan kişiye borçlu sıfatıyla ödeme emri gönderilmesi,
- Alacaklının seçtiği takip yolundan farklı bir takip yolu için ödeme emri gönderilmesi,
- Mülkiyeti devlete ait olan malın haczedilmesi.
- Manevi tazminat alacaağının haczedilmesi.
- İlama aykırı icra emri düzenlenmesi.
- Kesinleşmeden icraya konu edilemeyecek kararların kesinleşme gerçekleşmeden takibe konu edilmesi.
- Tüketici aleyhine emre muharrer senet düzenlenerek takip başlatılması.
gibi nedenler Yargıtay kararları ile süresiz şikayete tabi sayılan şikayet nedenleri olarak gösterilmiştir.
IV. Şikayetin İcra Takibine Etkisi
İcra memur muamelesine şikayet başlatılması takibin icrasını tek başına durdurmaz. Ancak mahkemesi kendiliğinden veya şikayeti ileri sürenin talebi ile işlemin icrasının geçici olarak durdurulmasına karar verebilir.
İcra mahkemesi icranın geçici olarak durdurulmasına ilişkin kararı icra dairesine gönderir. İcra takibi işlemleri olduğu şekilde durur. Bu durumda süreler de işlemez.
V. Şikayetin İncelenmesi ve Karar
İcra memur muamelesini şikayet teknik olarak bir dava değildir. Tarafları şikayette bulunan ve şikayet edilendir. Ancak Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun basit yargılama usulüne ilişkin hükümleri uygun düştüğü ölçüde uygulanacaktır.
İcra mahkemesi şikayet ile ilgili incelemesini takdirine göre duruşmalı olarak yapar ya da dosya üzerinden karar verir. Yargıtay bazı şikayet nedenlerinin duruşmalı olarak görülmesi gerektiği görüşündedir.
Mahkeme tarafından şikayetin duruşmalı olarak incelenmesine karar verilirse şikayet edilen tarafın da dinlenilmesi için davet kağıdı gönderilmesi gerekecektir.
İcra mahkemesinin inceleme neticesinde şikayetin kabulüne karar vermesi halinde şikayete konu işlemi kendisi karar verir. Ancak bir hakkın sürüncemede bırakılmasına dayalı şikayetlerde işlemin yapılmasını emretmek ile yetinecektir.
VI. İcra Memur Muamelesini Şikayet Harç Gider Avansı ve Vekalet Ücreti
Harçlar Kanunu’nun 13’üncü maddesinin birinci fıkrasının d bendine göre icra memur muamelesini şikayet harçtan muaftır. Ancak şikayete UYAP Vatandaş veya Avukat sistemi üzerinden başvurmanız halinde başvurma harcı ve peşin harç ödemeniz gerekmektedir. UYAP sistemindeki bu hatanın giderilmesi gerekecektir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na göre icra memur muamalesini şikayet dava olmamakla birlikte Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda belirtilen gider avansına tabidir. Fakat Yargıtay’ın farklı kararları da söz konusudur.
Şikayete konu icra memur muamelesinin yalnızca dosya üzerinden incelenmesi durumunda şikayet edilen aleyhine yargılama gideri ve vekalet ücreti yükletilmemelidir. Benzer şekilde şikayet edilenin memur muamelesine sebebiyet vermemiş olması ve memur muamelesinin haklılığını savunmaması durumunda da yargılama gideri ve vekalet ücretinden sorumlu tutulmaması gerekir. Yargıtay “atfı kabil olmayan kusuru bulunmayan” taraf aleyhine vekalet ücretine hükmedilmemesi kanaatindedir.
Bizi Arayın : +90 212 909 86 34
Mail Gönderin : info@ballawyer.com
