Türkiye’de Çocuk Pornografisine Karşı Yasal Yaptırımlar

I. Çocuk Pornografisi Nedir?

Pornografi, amacı cinsel dürtülere yönelik olan, ahlaki değerlere aykırı düşen yayın, resim vb. içeriklerdir.¹ Çocuk pornografisi ise genel olarak bir çocuğun cinsel obje haline dönüştürülerek, ortaya konulan görsel içeriklerdir.²

Avrupa Konseyi Çocukların Cinsel Sömürü ve İstismara Karşı Korunması Sözleşmesinin 20’nci maddesinde çocuk pornografisi; “Görsel olarak bir çocuğun gerçek veya temsili açık cinsel ilişkiye girdiğini ortaya koyan veya bir çocuğun cinsel organlarının cinsel amaç öncelikli olarak her türlü gösterimini içeren her hangi bir materyali ifade eder.” şeklinde tanımlanmıştır. Bu bakımdan çocuk pornografisi, sadece gerçek bir çocuğun pornografik görüntüsü değil, çocuğa benzer kişilerin ya da çocuğa benzetilerek oluşturulmuş suni-sentetik-gerçek olmayan görsel içeriklerdir.³

Çocuk pornografisi genel olarak iki kategoriye ayrılmaktadır. Birincisi, çocukların kesin cinsel aktiviteler olmasa da çıplak ve baştan çıkarıcı görüntülerinin yer aldığı yumuşak çocuk pornografisidir. İkincisi ise çocuğun cinsel aktiviteler içinde bulunduğu ve vücut kısımlarının gösterildiği sert çocuk pornografisidir.⁴

Çocuğun kandırılarak veya mecbur bırakılarak pornografik materyal üretiminde kullanılması sömürünün en ağır boyutlarından biri olup üretilen bu ürünleri elinde bulunduran kişinin bunu başkalarına vermesi veya dağıtmasıyla bu çocuklar teşhir edilmeye devam etmektedir.⁵

II. Uluslararası Hukukta Çocuk Pornografisi

A) Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşmeye Ek Çocuk Satışı, Çocuk Fahişeliği ve Çocuk Pornografisi ile İlgili İhtiyari Protokol

Birey ile devlet ilişkisine dayalı insan hakları hukuku korumasının çocuklar için modern suç tipleri açısından yetersiz kalması, çocukların özel olarak korunabilecekleri bir çocuk hakları alanının ortaya çıkmasına ve çocukların kurumsal olarak korunmasına sebebiyet vermiştir. Çünkü çocukların özel olarak korunmaya ihtiyacı vardır.⁶

8 Eylül 2000 tarihli Çocuk Haklarına Dair Sözleşmeye Ek Çocuk Satışı, Çocuk Fahişeliği ve Çocuk Pornografisi ile İlgili İhtiyari Protokol, ülkemiz tarafından 4755 sayılı kanun ile onaylanıp 28/06/2002 tarihli Resmi Gazete ile yürürlüğe girmiştir. Bu protokolün birinci maddesi c bendinde taraf devletlere çocuk pornografisini yasaklama mükellefiyeti getirmiştir.⁷

Protokol; çocukların cinsel istismarı, çocukların ihmali ve bunların önlenmesi konularıyla ilgili önemli bir metindir. Protokolde Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin uygulanması açısından taraf olan devletlerin çocuk ticareti, fuhuş ve pornografiden korunmanın güvence altına alınmasını sağlamak üzere içselleştirmeleri gereken önlemleri arttırmanın bir gereklilik olduğu belirtilmiştir. Özellikle kız çocuklarının cinsel sömürünün her türlüsüyle daha fazla karşı karşıya kaldıkları ve bu suçun ağırlıklı mağdurları oldukları açıkça dile getirilmiştir.

Protokolün 2’nci maddesinde; “Çocuk satışı, herhangi bir şahıs veya bir grup şahıs tarafından, ücret ya da başka herhangi bir şey karşılığında bir çocuğun başka birine devredildiği herhangi bir fiil veya işlem anlamına gelmektedir. Çocuk fahişeliği, bir çocuğun ücret veya başka herhangi bir şey karşılığında cinsel faaliyetlerde kullanılması demektir. Çocuk pornografisi, çocuğun gerçekte veya taklit suretiyle bariz cinsel faaliyetlerde bulunur şekilde herhangi bir yolla teşhir edilmesi veya çocuğun cinsel uzuvlarının, ağırlıklı olarak cinsel amaç güden bir şekilde gösterilmesi anlamına gelir.” şeklinde suç tipleri tanımlanmıştır. Bu protokolün denetim organı ise Çocuk Hakları Komitesi’dir.

B) Avrupa Konseyi Çocukların Cinsel Sömürü ve İstismara Karşı Korunması Sözleşmesi

Çocukların cinsel suç failleriyle özellikle bilişim teknolojilerini kullanılarak bir araya gelmelerinin önüne geçebilmek, çocukların sağlığına ve psiko-sosyal gelişimine ağır zarar veren cinsel istismarla ve çocuk pornografisiyle mücadele edebilmek için, Avrupa Konseyi üyesi 25/10/2007 tarihinde Cinsel Suistimale ve Cinsel İstismara Karşı Çocukların Korunmasına Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi’ni diğer bir ifadeyle Lanzarote Sözleşmesi’ni imzaya açmıştır.⁸ Türkiye, 25/10/2007 tarihinde sözleşmeyi Lanzarote’de imzalamış, 10/09/2011 Tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

Sözleşmenin üçüncü maddesinde, çocuk tabirinden 18 yaşından küçüklerin ve çocukların cinsel suiistimali ve cinsel istismarından da sözleşmenin 18-23. Maddelerindeki davranışların anlaşılması gerektiği kabul edilmiştir.

Sözleşmenin 20’nci maddesinde; “Çocuk pornografisine ilişkin suçlar; a. çocuk pornografisi üretimi; b. çocuk pornografisi teklifi veya sağlanması; c. çocuk pornografisi dağıtımı veya yayınlanması; d. kendisi veya başkası için çocuk pornografisi temin etmek; e. çocuk pornografisine sahip olmak; f. bilgi ve iletişim teknolojileri yoluyla bilerek çocuk pornografisine erişim sağlamak.” şeklinde çocuk pornografisine ilişkin suçlar sayılmıştır. Eylemler hakkında başkaca açıklayıcı bilgi sözleşmede yer almamakla birlikte, sözleşmeyi kabul eden devletlerin iç hukuklarını bu kapsamda uyumlaştırmak zorunda oldukları da açıktır.⁹

Sözleşme’nin 21’inci maddesinde;

• Çocuğun pornografik ürünlere katılımıyla ilgili eylemler belirtilerek çocuğun bu ürünlerin üretimine itilmesi,
• Çocuğun bunlara katılmasına sebep olunması,
• Zorlanması,
• Çocuğun bu ürünlere katılımından faydalanılması,
• Bu gerekçelerle çocuğun başkaca şekilde suiistimal edilmesi ve üründe çocuğun kullanıldığının bilinmesine rağmen ürünlere iştirak edilmesinin suçu oluşturacağı kabul edilmiştir.

Sözleşmesinin 24’üncü maddesinde sözleşmede belirtilen suçlardan birinin;

• İşlenmesine yardım etme,
• İşlenmesini teşvik etme,
• Teşebbüs etme eylemlerinin de suç olarak kabul edilmesi gerektiği belirtilmiştir.¹⁰

C) Avrupa Konseyi Siber Suçlar Sözleşmesi (Sanal Ortamda İşlenen Suçlar Sözleşmesi)

1 Temmuz 2004 tarihinde yürürlüğe giren Avrupa Konseyi Siber Suçlar Sözleşmesi’ne Türkiye 2014 yılında taraf olmuştur.

Avrupa Konseyi Siber Suçlar Sözleşmesi’nin 9’uncu maddesinde, “Çocuk Pornografisiyle İlişkili Suçlar” başlığı altında çocuk pornografisi suçunun değişik görünümleri ele alınmıştır.

Sözleşmenin 9’uncu maddesinde;

“1. Taraflardan her biri, aşağıda belirtilenler, kasten ve haksız yere gerçekleştirildiği zaman, bunların kendi iç hukukunda cezai suç olarak tanımlanması için gerekli olabilecek yasama tedbirlerini ve diğer tedbirleri kabul edecektir:

• a. Bir bilgisayar sistemi üzerinden dağıtımını yapmak amacıyla çocuk pornografisi üretmek;
• b. Bir bilgisayar sistemi üzerinden çocuk pornografisini sunmak veya erişilebilir hale getirmek;
• c. Bir bilgisayar sistemi üzerinden çocuk pornografisini dağıtım veya iletimini yapmak;
• d. Kendisi veya başkası için bilgisayar sistemi üzerinden çocuk pornografisi temin etmek;
• e. Bir bilgisayar sisteminde veya bilgisayar veri depolama aygıtında çocuk pornografisi bulundurmak;

2- Yukarıda 1.paragrafta belirtilen ‘çocuk pornografisi’ terimi aşağıda belirtilenleri görsel anlamda tasvir eden pornografik malzemeleri içerecektir:

• a. Reşit olmayan şahsın cinsel içerikli eylemlerde bulunması;
• b. Reşit olmayan şahıs görüntüsüne haiz şahsın cinsel içerikli eylemlerde bulunması;
• c. Reşit olmayan şahsın cinsel içerikli eylemlerde bulunmasını betimleyen gerçekçi görüntüler”
  
  hükmüne yer verilerek çocuk pornografisi suçunun fiilleri ve ne olduğu tanımlanmıştır.

D) Kötü Şartlardaki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Önlemler Sözleşmesi

Uluslararası Çalışma Örgütü tarafından Kötü Şartlardaki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Önlemler Sözleşmesi kabul edilmiştir. Sözleşmenin 1 ve 3/b maddeleriyle devletlere; “pornografik yayınların üretiminde veya pornografik gösterilerde kullanılmasını, bunlar için tedarikini yada sunumunun yasaklanmasını ve ortadan kaldırılmasını temin edecek ivedi ve etkin tedbirleri alma” yükümlülükleri yüklenmiştir.

Kötü şartlardaki çocuk işçiliğini yasaklamayı amaçlayan sözleşme, 18 yaşın altındaki bütün insanları çocuk olarak kabul etmiştir. Sözleşmenin 3.maddesi hangi hallerin kötü şartlardaki çocuk işçiliği olarak kabul edileceğini dört bent halinde düzenlemektedir. 3’üncü maddenin b bendinde; “çocuğun fahişelikte, pornografik yayınların üretiminde veya pornografik gösterilerde kullanılmasını, bunlar için tedarikini ya da sunumu” kötü şartlardaki çocuk işçiliği kapsamında değerlendirmiştir. Sözleşmede, hükümlerinin etkili bir şekilde uygulanması için taraf devletlere gerekli cezai hükümleri iç hukuklarında düzenleme yükümlülüğü yüklenmiştir.¹¹

E) 2011/92/AB Sayılı Avrupa Konseyi Yönergesi

13 Aralık 2011 tarihli ve 2004/68/JHA sayılı Avrupa Konseyi Yönergesi, çocukların cinsel istismarı ve çocuk pornografisi ile mücadelesi hakkındadır. Bu yönerge, cinsel istismar ve çocuk pornografisi ile mücadelede üye devletlerin ceza hukukunu yakınlaştırmayı amaçlamaktadır.

Yönergeye göre; çocuk pornografisi de dahil olmak üzere çocukların cinsel istismarı ve cinsel sömürüsü, temel hakların, özellikle de çocukların korunma ve esenlikleri için gerekli bakım haklarının ciddi şekilde ihlalidir.

Yönergeye göre, çocuk pornografisi sıklıkla çocukların yetişkinler tarafından cinsel istismarını kaydeden görüntüleri içerir. Ayrıca, müstehcen davranışlara karışan çocukların veya cinsel organlarının görüntülerini, bu tür görüntülerin öncelikle cinsel amaçlarla üretildiği veya kullanıldığı ve çocuğun bilgisi olsun veya olmasın istismar edildiği durumları içerebilir. Çocuk pornografisi kavramı, bir çocuğun esasen cinsel amaçlarla müstehcen davranışlarda bulunduğu veya bu tür davranışlarda bulunurken tasvir edildiği gerçekçi çocuk görüntülerini de kapsar.

Yönergeye göre devletler, çocuklara yönelik ciddi cinsel istismar ve cinsel istismar biçimleri etkili, orantılı ve caydırıcı cezalara tabi tutmalıdır. Ayrıca devletler tarafından çocuk pornografisinin tanımı da açıklığa kavuşturulmalı ve uluslararası belgelerde yer alan tanımla yakınlaştırılmalıdır. Yönergede bu suçların mali kazanç sağlamak amacıyla işlendiği durumlarda, Devletlerin hapis cezasına ek olarak mali cezalar da vermesi tavsiye edilmektedir.

Çocuk pornografisine bilgi ve iletişim teknolojisi yoluyla bilerek erişim sağlamak suç sayılmalıdır. Sorumlu olabilmesi için kişinin hem çocuk pornografisi bulunan bir siteye girme niyetinde olması hem de bu tür görüntülerin bulunabileceğini bilmesi gerekir. Çocuk pornografisi içeren sitelere yanlışlıkla giren kişilere ceza uygulanmamalıdır. Suçun kasti olduğu, özellikle suçun tekerrür etmesinden veya suçun bir hizmet karşılığında işlenmesinden anlaşılmaktadır.

Yönergeye göre devletler, cezai kovuşturmalarda, koruma ve tazminat hakkı da dahil olmak üzere mağdur haklarını tesis etmelidir. Üye Devletler, çocukların cinsel istismarının ve çocuklara yönelik seks turizminin teşvik edilmesiyle ilgili eylemleri önlemek veya yasaklamak için harekete geçmelidir.

Devletler, çocukların cinsel istismarı ve cinsel sömürüsü olgusunu gözlemlemek ve değerlendirmek amacıyla ulusal veya yerel düzeylerde ve sivil toplumla işbirliği içinde veri toplama veya odak noktaları için mekanizmalar oluşturmalıdır.

Yönergede çocuk pornografisine ilişkin suçlar ve verilmesi gereken cezalar; “Çocuk pornografisi edinme veya bulundurma, en az 1 yıl hapis cezası ile cezalandırılır. Bilgi ve iletişim teknolojisi yoluyla çocuk pornografisine bilerek erişim sağlamak en az 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Çocuk pornografisinin dağıtımı, yayılması veya iletilmesi en az 2 yıl hapis cezası ile cezalandırılır. Çocu pornografisi teklif etmek, tedarik etmek veya temin etmek en az 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Çocuk pornografisi üretimi en az 3 yıl hapis cezası ile cezalandırılır.” şeklinde belirtilmiştir.

Yönergeye göre devletler çocuk pornografisi içeren veya yayan web sitelerine karşı önlemler almalıdır. Kendi topraklarında barındırılan çocuk pornografisi içeren veya yayan web sayfalarının derhal kaldırılmasını sağlamalı ve kendi bölgeleri dışında barındırılan bu tür sayfaların kaldırılmasını sağlamak için gerekli önlemleri almalıdırlar.

III. Diğer Ülkelerde Hukuki Yaptırımlar

A) Amerika

Amerika Birleşik Devletleri’nde Çocuklara Yönelik İnternet Koruma Kanunu, müstehcen veya zararlı içeriğe sahip ürünlere çocukların erişimi konusundaki kaygıları gidermek amacıyla 2000 yılında Amerika Birleşik Devletler Kongresi tarafından kabul edilmiştir. Buna kanun kapsamında okullara ve kütüphanelere müstehcenlik, çocuk pornografisi veya küçüklere zararlı olan görüntülere internet üzerinden girişleri filtrelemek veya bloke etmek zorunluluğu getirilmiştir.¹²

Çocukların Çevrimiçi Gizliliğini Koruma Kanunu, 13 yaşın altındaki çocuklara yönelik internet siteleri veya çevrimiçi sistemlerde, çocuklara dair kişisel bilgilerin toplanmasını ve kullanılmasının düzenlemesidir. İletişim Ahlakı Kanunu’na göre, küçüklerin elde edebileceği öngörülmesine rağmen müstehcen yayımların yapılması suç kabul edilmiştir.¹³ Amerikan Federal Yasası, çocuk pornografisinin eyaletler arası ticaretini yasaklamaktadır.¹⁴

B) Fransa

Fransız Ceza Kanunu’na göre, “Küçükleri Tehlikeye Atma” bölüm başlığı altında küçüklerin pornografik materyallerin üretiminde kullanılmasını ve bu ürünlerin yayımı suç kabul edilerek çocuk pornografisi düzenlenmiştir. Madde 227- 24’e göre ise,

• Şiddet içeren, pornografik veya insan onurunu ciddi ölçüde zedeleyen bir ürünü yapmak,
• Yaymak,
• Ticaretini yapmak 3 yıldan az olmamak üzere hapis cezasıyla cezalandırılmıştır.¹⁵

C) Rusya

Rus Ceza Kanunu;

• Küçüğün 18 yaşından büyük birisi tarafından etkilenerek pornografik materyalin veya nesnelerin dağıtımına dahil edilmesi,
• Pornografik materyalin veya nesnelerin küçüklere gösterilmesi,
• Reklamının yapılmasını suç olarak düzenlemektedir. Bu suçun faili 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıyla birlikte 10 yıla kadar belirli kamu görevlerine gelmeme veya belirli işleri yapmama cezasıyla veya sadece hapis cezasıyla cezalandırılmaktadır.¹⁶

Suçun organize şekilde veya iştirak halinde; kitle iletişim araçları vasıtasıyla özellikle interneti kapsayan telekomünikasyon iletişimi kullanılarak ve büyük ölçekli ticari kazanç elde etmek maksadıyla işlenmesi halleri nitelikli hal kabul edilmiş ve 2 yıldan 6 yıla kadar hapis ve 15 yıla kadar belirli kamu görevlerine gelmeme veya belirli işleri yapmama cezasıyla veya sadece hapis cezasıyla cezalandırılmaktadır.¹⁷

“Çocukların Pornografik Görüntüleriyle Materyal veya Nesne Üretmek veya Bunların Dağıtımını Yapmak Suçu” başlıklı maddede ürünleri yapma, elde bulundurma veya depolama eylemleri suç kabul edilmiş ve 2 yıldan 8 yıla hapis cezasıyla birlikte 15 yıla kadar belirli kamu görevlerine gelmeme veya belirli işleri yapmama cezasıyla veya sadece hapis cezasıyla cezalandırılmıştır.¹⁸

Rus Ceza Kanunu’nda “Pornografik Materyal veya Nesnelerin Üretilmesi Amacıyla Çocukların Kullanılması” başlığı altında çocuk pornografisi suçu düzenlenmektedir. Pornografik materyal veya nesneleri üretmek amacıyla çocukların video görüntüsünde, filmde veya fotoğrafta gösterilmesi veya 18 yaşından büyük biri tarafından çocuğun pornografik üründe aktör olarak rol alması için etkilenmesi hali 3 yıldan 10 yıla kadar hapis ile birlikte 15 yıla kadar belirli kamu görevlerine gelmeme veya belirli işleri yapmama cezasıyla veya sadece hapis cezasıyla cezalandırılacağı belirtilmiştir.¹⁹

D) Kanada

Kanada Ceza Kanunu’nda yazılı ve işitsel içerikler de çocuk pornografisi kapsamında kabul edilmektedir.²⁰

• Çocuk pornografisini üreten,
• Yayımını yapan,
• Basan,
• Elinde bulunduran kişiler ile
• Çocuk pornografisine erişim sağlayan kişiler cezalandırılmaktadır.²¹

IV. Türk Ceza Kanunu’nda Çocuk Pornografisi Hangi Suçu Oluşturur?

Türk Ceza Kanunu’nda çocuk pornografisini üretmek, yaymak ve bulundurmak suç olarak düzenlenmiştir. Bu eylemler, müstehcenlik suçunu oluşturmaktadır.

Türk Ceza Kanunu’nun 226’ncı maddesinin üçüncü fıkrasında; “Müstehcen görüntü, yazı veya sözleri içeren ürünlerin üretiminde çocukları, temsili çocuk görüntülerini veya çocuk gibi görünen kişileri kullanan kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Bu ürünleri ülkeye sokan, çoğaltan, satışa arz eden, satan, nakleden, depolayan, ihraç eden, bulunduran ya da başkalarının kullanımına sunan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.” hükmüne yer verilmiştir.

A) Çocuk Pornosu Üretme Suçu (Müstehcenlik)

Müstehcen görüntü, yazı veya sözleri içeren ürünlerin üretiminde çocukları, temsili çocuk görüntülerini veya çocuk gibi görünen kişileri kullanmak bu suçun fiilidir. Bu suç ile korunan hukuki yarar, çocuk haklarıdır. Söz konusu suç, aynı zamanda çocuğun cinsel istismara karşı korunmasına da imkan sağlamaktadır.²²

Suçun mağduru, bir görüşe göre genel ahlakı korumakla görevli kamu idareleri ile pornografik ürünlerin üretiminde kullanılan çocuklardır. Diğer bir görüşe göre, hukuki konudan da hareketle çocuk pornografisi üretmek suçunun mağduru, toplumdur.²³ Çocuk pornosu üretme suçunun faili herkes olabilir. Bir çocuk müstehcen sayılan görüntü, yazı veya söz içeren ürünleri kendisini üretirse de bu suçun faili olacaktır.²⁴

Fail tarafından üretilen veya çekilen pornografik içerikte çocuğun görüntüsünün, resminin veya sesinin kullanılması, yazı veya ses içeriğinde çocuğun yer alması bu suçun oluşumu için yeterlidir. Çocuk pornografisi üretiminde çocukları, temsili çocuk görüntülerini veya çocuk gibi görünen kişileri kullanmak suçun fiilidir.²⁵ Üretmek, müstehcen nitelikteki görüntü, yazı veya sözlerin meydana getirilmesidir.

Suçun işlenmesi için failin, kişisel kullanım amacıyla veya ticari gaye ile bu davranışta bulunması arasında fark yoktur. Fail bu eylemi, kimseye göstermeyecek olsa bile, görüntü, yazı veya söz haline getirdiği anda, bu suçu işlemiş sayılacaktır. Çocuğun bu müstehcen ürünün üretilmesinden haberinin ya da rızasının olup olmamasının da bir önemi bulunmamaktadır.²⁶

Yargıtay’a göre; bu suçun oluşumu için önemli olan bir çocuğun müstehcen ürün üretiminde kullanılması olup, bu düzenlemede, suçun oluşumu için müstehcen görüntülerin profesyonel olarak hazırlanması aranmamakta, müstehcen ürünlerin şekli şartları ya da bu ürünlerin üretiliş biçimi ve amaçları konusunda bir sınırlama getirilmemektedir. Ayrıca suçun unsurlarının oluşması bakımından müstehcen ürünlerin izlenmesi, izlettirilmesi, satılması ve dağıtılması gibi bir zorunluluk da söz konusu değildir. Bu mahiyetteki müstehcen ürünlerin hiç izlenmemiş olması ya da bireysel amaç için üretilmiş olması sonucu değiştirmeyecektir.²⁷

Üretiminde çocuğun kullanıldığı bir ürünün söz konusu suçu oluşturabilmesi için çocuğa yönelik cinsel davranışlar içermesi ve cinsel arzuları tahrik etme amacına yönelik olması gerekir.²⁸

Türk Ceza Kanunu’nun genel hükümlerde yer alan hukuka uygunluk nedenlerinin hiçbiri çocuk pornografisi üretmek suçunda uygulanamaz.²⁹ Suçun teşebbüs aşamasında kalması durumunda fail cezalandırılacaktır.³⁰

B) Çocuk Pornosu Bulundurma ve Yayma Suçu (Müstehcenlik)

Çocuk pornografisi bulundurma ve yayma suçunun mağduru toplumdur. Tüm gerçek kişiler bu suçun faili olabilir. Çocuk pornografisi üretmek suçunda olduğu gibi, üretmek fiilini kendisini kullanarak gerçekleştiren çocuk da bu suçun faili olabilir.³¹

Suç, seçimlik hareketle işlenebilen bir suçtur. Seçimlik hareketleri; çocukların kullanıldığı müstehcen ürünleri ülkeye sokmak, çoğaltmak, satışa arz etmek, satmak, nakletmek, depolamak, ihraç etmek, bulundurmak, ya da başkalarının kullanımına sunmaktır.

Yargıtay’a seçimlik hareketleri ve saiki; “A-Ülkeye sokmak; ithal etmek, yabancı bir ülkeden yurda getirilmesini ifade etmektedir. Ülkeye ne şekilde sokulduğunun bir önemi bulunmamakla birlikte internet ve benzer yolların kullanılması durumunda TCK’nun 226. maddenin beşinci fıkrası üzerinde durulmalıdır. Ayrıca failin ticari bir amaç güttüğü de değerlendirilmelidir.B-Çoğaltmak; kopyalamak, sayı ve miktarını arttırmak anlamlarına gelmektedir. Ne kadar bir miktar arttırıldığında çoğaltmadan söz edileceği konusunda kanunda bir hüküm bulunmamakla birlikte kişisel kullanım olarak değerlendirilemeyecek bir miktar olması gerekir. C-Satışa arz etmek; D-Satmak; E-Nakletmek; F-Depolamak; G-İhraç Etmek; H-Başkalarının kullanımına sunmak; çocukların kullanıldığı müstehcen ürünü bir kimseye kullanması gayesiyle verme, gönderme veya bir şekilde kullanımına sunma anlamına gelmektedir. Kiralama ve ödünç verme durumunda da başkalarının kullanımına sunma söz konusudur. I-Bulundurmak; hazır bulunmasını sağlamak, çocukların kullanıldığı müstehcen ürün üzerinde fiili egemenlik kurma olarak anlaşılabilir. Burada failin saikinin bir önemi yoktur. Bu nedenle ticari veya şahsi bir amaca yönelik olabilir.” şeklinde belirtmiştir.³²

Bu suçta da hiçbir hukuka uygunluk nedeni bulunmamaktadır. Kasten işlenebilen bir suçtur. Taksirle işlenemez. Bu suça teşebbüs edilmesi halinde de fail teşebbüs hükümlerine göre cezalandırılır.³³

V. Çocuğun Cinsel İstismarı Suçu ile İçtima Hükümleri

Henüz 15 yaşını tamamlamamış veya 15 yaşını tamamlamış olmakla birlikte fiilin anlam ve sonuçlarını idrak edemeyen bir çocuğa yönelen her türlü cinsel davranışın cinsel istismar suçu içerisinde değerlendirilmelidir. Bununla birlikte mevzuatımız 15 yaşını tamamlamış çocukların göstereceği rızaya da ancak evlilik içi ilişkiler açısından hukuki geçerlilik tanımaktadır. Bu istisna dışında 15 yaşını tamamlamış bir çocuğun cinsel tatmin amacıyla rızasına binaen 18 yaşını tamamlamış birisi tarafından kullanılması reşit olmayanla cinsel ilişki suçunu oluşturacaktır. Ancak çocuğun rızasının olmadığı durumlarda cezalandırma yine cinsel istismar suçundan gerçekleştirilecektir.³⁴

Çocuğun fiziki mahremiyetinin kaydedilmesi, cinsel istismar suçunu oluşturur. Bunun için failin cinsel tatmin amacıyla hareket etmesi gerekmektedir. Failin bir çocuğun toplumun genel ahlakına göre mahrem olan görüntülerini kaydetmesi aynı zamanda müstehcenlik suçunu da oluşturur. Ancak burada görüntü kaydı işlemi, cinsel istismar fiilinden bağımsızdır. Çocuğun soyularak çıplak halinin gözlenmesi cinsel istismar veya reşit olmayanla cinsel ilişki suçunu oluşturacaktır. Failin ayrıca söz konusu görüntüleri kaydetmesi müstehcenlik suçuna vücut veren ikinci bir harekettir. ³⁵

Failin, on beş yaşından küçük kişiyle cinsel ilişkiye girerken bunu gizli kamerayla çekmesi halinde hem Çocuk Pornosu Üretme Suçu, hem Özel Hayatın Gizliliğini Kayıt Suretiyle İhlal Suçu hem de Çocuğun Cinsel İstismarı Suçu oluşacaktır. Çocuk Pornosu Üretme Suçu ve Özel Hayatın Gizliliğini Kayıt Suretiyle İhlal Suçu tek hareket ve tek fiil sonucu oluşacağından bu iki suç yönünden fikri içtima kuralı uygulanmalıdır. Cinsel İstismar Suçu ise ayrı bir fiil sonucu oluşturduğundan bu suç ile diğer suçlar arasında fikri içtima kuralı uygulanamaz.³⁶ Bu nedenle cinsel istismar veya reşit olmayanla cinsel ilişki suçu ile müstehcenlik suçu arasında gerçek içtima hükümleri uygulanmalıdır.³⁷

V. ABD Ulusal Kayıp ve İstismara Uğramış Çocuklar Merkezi (NCMEC) Raporları

 Ulusal Kayıp ve İstismara Uğramış Çocuklar Merkezi, ( National Center for Missing & Exploited Children ) 1984’te John ve Revé Walsh ve diğer çocuk hakları savunucuları tarafından kayıp ve istismara uğramış çocuklar hakkında bilgi için kaynak merkezi olarak hizmet vermek üzere Amerika Birleşik Devletleri’nde kurulmuştur. Çocukların kaybolması, çocuk istismarı ve çocuk pornografisi gibi konularda faaliyet göstermektedir.

Amerika Birleşik Devletleri’nde faaliyet gösteren şirketler, internet üzerindeki potansiyel cinsel istismar vakalarını Ulusal Kayıp ve İstismara Uğramış Çocuklar Merkezibünyesindeki CyberTipline’a ihbar etme zorundadır. CyberTipline, çocukların çevrimiçi sömürüsüne karşı merkezileştirilmiş raporlama sistemidir. Kamuya açık ve elektronik hizmet sağlayıcılar, çocukların cinsel eylemler, çocuklara yönelik cinsel taciz, çocuklara yönelik cinsel istismar materyali, çocuk seks turizmi, çocuk seks ticareti, bir çocuğa gönderilen istenmeyen müstehcen materyaller, yanıltıcı alan adları ve yanıltıcı İnternetteki kelimeler veya dijital görüntüler raporlanmaktadır.

Facebook, Instagram, Twitter, Google gibi siteler ve birçok site Amerika Birleşik Devletleri merkezlidir. Bu şirketler, çocuk istismarı ve çocuk pornografisi vakalarını CyberTipline’a ihbar ederler. Buna istinaden Ulusal Kayıp ve İstismara Uğramış Çocuklar Merkezi tarafından IP adresleri baz alınarak raporlar hazırlanarak ülkelere gönderilmekte ve ihbarı yapan şirket, ilgili web sayfası, ihbar edilen kişilerin bilgileri, suça konu olan yazı ya da görüntülere, kullanıcıların IP adresine, bu IP adresininin kullanıldığı ülke ve koordinasyon bilgisi bildirilmektedir.

Türkiye’ye de Ulusal Kayıp ve İstismara Uğramış Çocuklar Merkezi tarafından söz konusu raporlar sunulmakta ve bu raporlar ihbar kabul edilerek araştırılmaktadır. Türkiye’de rapor, Emniyet Genel Müdürlüğü’ne bağlı Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı’na gönderilmektedir.

Sonuç Yerine

Türkiye’de çocuk pornografisine karşı yasal yaptırımlar Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere uygun şekilde düzenlenmiştir. Hatta öyle ki bir çok ülkeye göre ceza oranları daha yüksek düzenlenmiştir.

Ancak günümüz teknolojik gelişmeleri karşısında çocuk pornografisine karşı yeni düzenlemelere ihtiyaç vardır. Öyle ki akıllı telefonların hayatın ayrılmaz bir parçası olması ve binlerce sosyal medya, mesajlaşma uygulaması karşısında “çocuk pornografisi” ne karşı suçla mücadelenin farklı bir boyutta ele alınması gerekecektir.

Amerika Birleşik Devletleri’nin çocuk pornografisi ile mücadelesinde sivil toplum kuruluşlarından destek alması veri paylaşma yetkisi verilmesi ve bunun için bütçe oluşturması bu suçla mücadele için çok büyük bir fark yaratmaktadır.

Türkiye’de suçla mücadele politikalarında liyakata uygun uzman kadroların oluşturulması ve kurumların güçlendirilmesi gerekmektedir. Çocuk pornografisi ile mücadele çocukların korunması için bir çok suçun da önlenmesinde etkili bir caydırıcılık yaratabilecektir.

Suç örgütlerinin dünya çapında faaliyet yürütmesi karşısında, suç örgütleri ile mücadelede de uluslararası etkili mücadele şarttır.

Avukat Ece Deniz VARDAR 

İnsan Hakları Hukuku Yayınlarımız

İletişim

Bizi Arayın : +90 212 909 86 34

Mail Gönderin : info@ballawyer.com

whatsApp →

KAYNAKÇA

ÖZEN, Gizem Kübra; Çocuk İstismarı Bağlamında Müstehcenlik ve Fuhuş Suçlarının Değerlendirilmesi, İstanbul, 2015.

AY, Yunus Anıl; Müstehcenlik Suçu, Mersin, 2017.

ATİLLA ÖZTÜRK, Gülten; Türk Ceza Kanunu’nda Müstehcenlik Suçu, İstanbul, 2018.

BOĞA, Bekir; Türk Ceza Hukukunda Çocukların Fiziksel Mahremiyetine İlişkin Görüntülerinin Kaydedilmesi ve Yayılmasının Cezalandırılması Üzerine Bir Değerlendirme, Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı 1, 2020.

YÜZÜGÜLLÜ, Halil Cihan; Müstehcenlik Suçu, Ankara, 2019.

AYRAL, Fatma; Çocukların Cinsel İstismarı Suçu ve Bu Suçla Mücadele, İstanbul, 2010.

SOKULLU AKINCI, Füsun; Avrupa Konseyi Siber Suç Sözleşmesinde Yer Alan Maddi Ceza Hukukuna İlişkin Düzenlemeler ve Özellikle Çocuk Pornografisi, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:59, Sayı:1-2, İstanbul, 2011.

BALCI, Murat; İnternet Ortamında ve Sosyal Ağlarda İşlenen Cinsel Suçlar, Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:8, Sayı:2, 2022.

KÖSESOY, Elif; Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi Çerçevesinde Çocuğun İhmal ve İstismardan Korunma Hakkı, Oniki Levha Yayıncılık, 1. Baskı, 2020.

DİPNOTLAR

1 ÖZEN, Gizem Kübra, Çocuk İstismarı Bağlamında Müstehcenlik ve Fuhuş Suçlarının Değerlendirilmesi, İstanbul, 2015, s.94.

2 AY, Yunus Anıl, Müstehcenlik Suçu, Mersin, 2017, s.104.

3 AY, s.106.

4 ÖZEN, s.95.

5 ÖZEN, S.95.

6 ATİLLA ÖZTÜRK, Gülten, Türk Ceza Kanunu’nda Müstehcenlik Suçu, İstanbul, 2018, s.93.

7 ÖZEN, s.95.

8 ATİLLA ÖZTÜRK, s.101.

9 ATİLLA ÖZTÜRK, s.103.

10 ATİLLA ÖZTÜRK, s.103.

11 BOĞA, Bekir, Türk Ceza Hukukunda Çocukların Fiziksel Mahremiyetine İlişkin Görüntülerinin Kaydedilmesi ve Yayılmasının Cezalandırılması Üzerine Bir Değerlendirme, Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı 1, 2020, s.35.

12 ATİLLA ÖZTÜRK, s.65.

13 ATİLLA ÖZTÜRK, s.65.

14 ÖZEN, s.94.

15 ATİLLA ÖZTÜRK, s.66.

16 ATİLLA ÖZTÜRK, s.65.

17 ATİLLA ÖZTÜRK, s.65.

18 ATİLLA ÖZTÜRK, s.65.

19 ATİLLA ÖZTÜRK, s.65.

20 AY, s.104.

21 ATİLLA ÖZTÜRK, s.69.

22 Yargıtay Kararı – CGK., E. 2014/603 K. 2015/66 T. 24.3.2015

23 YÜZÜGÜLLÜ, Halil Cihan, Müstehcenlik Suçu, Ankara, 2019, s.198.

24 YÜZÜGÜLLÜ, s.199.

25 YÜZÜGÜLLÜ, s.199.

26 Yargıtay Kararı – CGK., E. 2014/603 K. 2015/66 T. 24.3.2015

27 Yargıtay Kararı – 18. CD., E. 2015/29886 K. 2017/2091 T. 22.2.2017

28 Yargıtay Kararı – CGK., E. 2014/603 K. 2015/66 T. 24.3.2015

29 YÜZÜGÜLLÜ, s.208.

30 YÜZÜGÜLLÜ, s.210.

31 YÜZÜGÜLLÜ, s.216.

32 Yargıtay Kararı – CGK., E. 2014/603 K. 2015/66 T. 24.3.2015

33 YÜZÜGÜLLÜ, s.220.

34 BOĞA, s.54.

35 BOĞA, s.55.

36 YÜZÜGÜLLÜ, s.211.

37 BOĞA, s.55.