Vekâlet sözleşmesi, vekilin vekâlet verenin bir işini görmeyi veya işlemini yapmayı üstlendiği sözleşmedir.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 71’inci maddesine göre “Dava ehliyeti bulunan herkes davasını kendisi veya tayin ettiği vekil aracılığıyla açabilir ve takip edebilir.” Devamındaki maddeye göre “Davanın vekil aracılığıyla açılması ve takip edilmesinde, kanunlardaki özel hükümler saklı kalmak üzere, Borçlar Kanununun temsile ilişkin hükümleri uygulanır.
Bazı hallerde vekilin birtakım iş ve işlemleri yapabilmesi için avukatlık vekaletnamesinde özel yetkinin bulunması gerekir. Vekalet veren tarafından bu yetkilerin açıkça vekalet verildiği sırada belirtilmesi gerekir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 74’üncü maddesine göre avukatlık vekaletnamesinde özel yetki bulunması gereken haller şunlardır:
Açıkça yetki verilmemiş ise vekil;
- Sulh olamaz,
- Hâkimi reddedemez,
- Davanın tamamını ıslah edemez,
- Yemin teklif edemez,
- Yemini kabul, iade ya da reddedemez,
- Başkasını tevkil edemez (avukatın bir başkasını vekil tayin etmesi)
- Haczi kaldıramaz,
- Müvekkilinin iflasını isteyemez,
- Tahkim ve hakem sözleşmesi yapamaz,
- Konkordato veya sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırılması teklifinde bulunamaz ve bunlara muvafakat veremez,
- Alternatif uyuşmazlık çözüm yollarına başvuramaz,
- Davadan ya da kanun yollarından feragat edemez,
- Karşı tarafı ibra ve davasını kabul edemez,
- Yargılamanın iadesi yoluna gidemez,
- Hakimlerin fiilleri aleyhine devlet aleyhine tazminat davası açamaz,
- Hangileri hakkında yetki verildiği açıklanmadıkça kişiye sıkı sıkıya bağlı haklarla ilgili davaları açamaz ve takip edemez.(boşanma, isim değişikliği, miras reddi vb.)
Hukuk Muhakemeleri kanunu’na ek olarak 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 504’üncü maddesinde de vekaletin kapsamı belirlenmiştir. Buna göre vekil, özel olarak yetkili kılınmadıkça;
- Dava açamaz,
- Sulh olamaz,
- Hakeme başvuramaz,
- İflas, iflasın ertelenmesi ve konkordato talep edemez,
- Kambiyo taahhüdünde bulunamaz,
- Bağışlama yapamaz,
- Kefil olamaz,
- Taşınmazı devredemez ve bir hak ile sınırlandıramaz.
Diğer Mevzuatta Yer Alan Hükümler
- 5352 sayılı Adlî Sicil Kanunu’nun 10’uncu maddesinin 1’inci fıkrasının (a) bendinin “Arşiv bilgilerinin; kullanılış amacı belirtilmek suretiyle, kişinin kendisi veya vekâletnamede açıkça belirtilmiş olmak koşuluyla vekili tarafından istenebileceği’’ hükmünü içermesi nedeniyle vekilin, müvekkili ile ilgili adlî sicil kaydını alabilmesi için kendisine vekâletnamede bu yetkinin açıkça verilmiş olması gerekmektedir.
- 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 3.11.2017 tarihli ve 30229 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7039 sayılı Kanun ile değişik 57’nci maddesi gereğince, bir nüfus işlemine esas olmak üzere üçüncü kişilerin beyanda bulunabilmeleri ancak vekâletname ibrazı ile mümkündür. Nüfus Hizmetleri Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin (ii) bendi gereğince de vekâletnamenin özel temsil yetkisini kapsaması (hangi yetkinin verildiğinin açık olarak belirtilmesi) gerekmektedir.
- Türk Medeni Kanununun Velayet, Vesayet ve Miras Hükümlerinin Uygulanmasına İlişkin Tüzük ’ün 39’uncu maddesi gereğince, vekilin mirası reddedebilmesi için bu konuda yetkilendirilmiş olması zorunludur.
- Evlendirme Yönetmeliği’nin 17’nci maddesi uyarınca, evlenecek kişinin, müracaat işlemlerini vekil aracılığıyla yürütmek istemesi halinde, bunun için özel vekâletname düzenlenmesi ve bu vekâletnamede vekâlet veren ile vekili ve evleneceği kişinin tam kimlikleri ile evlenme işlemlerinin yürütülmesi için verilmiş olduğunun açıkça belirtilmesi şarttır.
Bu özel yetki gerektiren durumların vekaletnamede yer alması bir dava şartıdır. Gerekli yetki vekaletnamede yoksa hakim bu eksikliğin giderilmesi için süre verecek, ancak eksiklik giderilmezse davayı reddedecektir.
Kanunda belirtilen bu hallerin dışında vekalet türü olarak ikili bir ayrıma gidilmektedir. Genel dava vekaletnamesi ve özel dava vekaletnamesi olmak üzere iki tür vekaletname bulunmaktadır. Açıklamak gerekirse;
Genel dava vekaletnamesi avukatın (vekilin), müvekkilinin açmış olduğu ve açacağı veya müvekkiline karşı açılan bütün davaları takip etme yetkisi veren bir vekaletnamedir. Bu vekaletname türünde avukat bütün davalarda müvekkilini temsil edebilmektedir.
Özel dava vekaletnamesi yalnızca belirli bir veya birkaç davanın takibi için verilen vekaletnamedir. Avukat bu vekaletname ile belirtilenler dışında bir davada müvekkilini temsil edemez.
Yargıtay kararları ve uygulamada özel olarak düzenlenmesi gereken vekaletname türleri şunlardır:
- Boşanma vekaletnamesi,
- Taşınmaz alım ve satış vekaletnamesi,
- Veraset/İntikal işlemlerine ilişkin vekaletname,
- Şirket kuruluş için vekaletname,
- Şirkte hisse devri için vekaletname,
- Tanıma ve tenfize ilişkin vekaletname,
- İpotek kurmak üzere yetkilendirilmiş vekaletname,
- Şirketler tarafından verilen vekaletname,
- Kira sözleşmesi yapılmasına ilişkin vekaletname,
- Bankacılık işlemlerine ilişkin vekaletname,
- Hesap açma ve para çekme vekaletnamesi,
- Satış vaadi yapmaya ilişkin vekaletname,
- Tapuda yapılacak işlemlere ilişkin vekaletname
Bu işlemlerin usulüne uygun bir şekilde gerçekleştirimesi için verilmek istenen yetkiler noterde vekalet verme işlemi sırasında açık ve net bir şekilde ifade edilmelidir. Ayrıca vekaletname belirli bir süre için verilebileceği gibi süresiz olarak da verliebilmektedir. Bazı vekaletnamelerde ise fotoğraf yapıştırılması zorunludur:
- Tapuda işlem yaptırılmasını gerektiren vekâletnamelerin,
- Boşanma davaları için düzenlenecek vekâletnamelerin,
- T.C. Merkez Bankası tarafından verilen kredi mektuplarına ilişkin vekâletnamelerin,
- Araç satışına yetki veren vekâletnamelerin, asıl ve örneklerine fotoğraf yapıştırılması
zorunludur.
Bizi Arayın : +90 212 909 86 34
Mail Gönderin : info@ballawyer.com
