I. Ceza Muhakemesinde Şikayet Nedir?
Şikayet, mağdur veya suçtan zarar görenin yetkili mercilere başvurarak, suç teşkil eden fiil dolayısıyla
soruşturma ve kovuşturma yapılması yönündeki iradesini açıklamasıdır. Şikayet, soruşturulması ve kovuşturulması için şikayet şartı aranan suçlar için yapılmaktadır.
Takibi şikayete bağlanmış suçlar, bir suç hakkında soruşturma ya da kovuşturma yapılabilmesi için suçun mağdurunun veya suçtan zarar gören kişinin bizzat kendisi, temsilcisi ya da vekili aracılığıyla şikayetçi olması gereken suçlardır.
Kural olarak ceza kanunlarında düzenlenen suçların soruşturması ve kovuşturulması şikayete bağlı değildir. Şikayete bağlı suçlar istisnaidir.
Şikayetin kendisine karşı suç işlenen kişiler tarafından yapılması gerekmektedir. Şikâyet, bir haktır ve her suç için mümkündür. Ayrıca şikayet hakkı, kişiye sıkı sıkıya bağlı bir haktır.
II. İhbar ile Şikayetin Farkı
İhbar, suçun işlendiğinin, herhangi bir kişi tarafından ve herhangi bir şekilde yetkili makamlara bildirilmesidir. Re’sen kovuşturulan bir suçtan haberdar olan kişinin, bu durumu yetkili makamlara bildirmesi ihbardır. İhbar edeni suçtan zarar gören kişi olabileceği gibi, suçla ilgisi olmayan üçüncü bir kişi de olabilmektedir.
Suçun şikâyete bağlı olmadığı ve re’sen kovuşturulan suçlarda, suçtan zarar gören kişi tarafından yapılan bildirim, teknik olarak şikayet değil ihbar olarak nitelendirilmektedir. Suçu öğrenen kişiler, suçu ihbar etmekle yükümlüdür.
Şikayet, ancak takibi şikâyete bağlı suçlar açısından söz konusu olmaktadır. Bir yükümlülük değildir. Kişi, re’sen takibi gereken ya da takibi şikâyete bağlı olmayan bir suçtan zarar görmüşse, yapacağı başvuru şikayet değil, ihbar olarak nitelendirilmektedir.
III. Şikayet Nasıl Yapılır?
Şikayetin yapılacağı makamlar;
- Savcılık
- Polis Merkezleri
- Yurtdışında ise Türkiye’nin elçilik ve konsoloslukları
Valilik veya kaymakamlığa ya da mahkemeye de şikayette bulunulabilirsiniz. Valilik ve kaymakamlık, şikayetleri ilgili cumhuriyet savcılığına göndermektedirler. Bu makamlar dışında herhangi bir yere şikayette bulunursanız geçerli bir şikayet sayılmamaktadır.
Şikayet, yazılı veya sözlü olarak yapılabilmektedir. Yazılı dilekçe olarak savcılık veya polise şikayette bulunmanızı tavsiye ederiz. İfadenizi almak için yetkili soruşturma ve kovuşturma makamları tarafından çağırılmanız durumunda da şikayetçi olduğunuzu belirterek şikayetçi olmanız mümkündür.
Şikayetinizi yaparken suça konu yaşanan olayın açıklanması gerekmektedir. Suçtan zarar gören veya mağdur, belirli bir olayı açıkça göstermiş ve zarar görmüş olması nedeniyle failin cezalandırılması hususundaki iradesini belirtmişse usule uygun bir şikayet mevcuttur.
Şikayetin geçerli olabilmesi için kamu davası açılmasını ve yargılama yapılmasını istediğinizi gösteren bir ibare kullanmanız gerekmektedir.
- Şikayetçiyim.
- Davacıyım.
- Cezalandırılmasını isterim şeklinde belirtmeniz yeterlidir.
Şikayet eden kişi; kendisine zarar veren olayı ya da belirli kişi veya kişilerin eylemini şikayet etmekte ve bu eylemin cezalandırılmasını istemektedir. Suçtan zarar gören kişinin, olayı ne şekilde nitelendirdiği önem taşımamaktadır. Suçtan zarar gören kişinin ayrıca, şikayet konusu olayın fail ya da faillerini belirtmesi de gerekmemektedir. Fakat biliyorsa belirtmesi soruşturmanın akıbeti ve uzunluğu açısından daha iyi olacaktır. Şikayet ederken eylemi yanlış nitelendirmiş olması, şikayeti geçersiz kılmamaktadır. Suça konu eylemi cumhuriyet savcısı nitelendirecektir.
Eğer ki suçtan zarar gören, birden fazla kişi olursa her birinin şikayet hakkı mevcuttur. Bir tanesinin şikayetçi olması, soruşturma ve kovuşturma yapılması için yeterlidir.
IV. Şikayet Ne Zaman Yapılır?
Şikayete bağlı olan suçlarda şikayet hakkı 6 aydır. 6 aylık süre suçtan zarar gören veya mağdurun; suça konu fiilden ve failin kim olduğundan haberdar olduğu günden başlamaktadır. Sadece suça konu fiilin öğrenilmesi ile 6 aylık süre başlamamaktadır. Aynı zamanda failin de öğrenilmesi durumunda 6 aylık zamanaşımı süresi başlayacaktır.
V. Şikayetçinin Hakları
Şikayetçinin soruşturma aşamasındaki hakları;
- Delillerin toplanmasını istemek,
- Cumhuriyet savcısından belge örneği istemek,
- Cinsel saldırı suçu ile alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlarda baro tarafından kendisine avukat görevlendirilmesini istemek,
- Vekili aracılığı ile soruşturma belgelerini ve elkonulan ve muhafazaya alınan eşyayı inceletmek,
- Kovuşturmaya yer olmadığı yönündeki karara karşı itiraz etmektir.
Kovuşturma aşamasında şikayetçinin hakları;
- Duruşmadan haberdar edilmeyi istemek,
- Kamu davasına katılmak,
- Tutanak ve belgelerden örnek istemek,
- Tanıkların davetini istemek,
- Cinsel saldırı suçu ile alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlarda baro tarafından kendisine avukat görevlendirilmesini istemek,
- Karara karşı kanun yoluna başvurmaktır.
VI. Şikayet Edilmezse Ne Olur?
Şikayete bağlı suçlar, mağdur veya suçtan zarar gören tarafından şikayet edilmezlerse soruşturma ve kovuşturmaya başlanmamaktadır. Bu sebeple faile herhangi bir ceza verilmeyecektir. Şikayet edilmediği takdirde savcılık tarafından soruşturmaya başlanamayacaktır. Aynı zamanda 6 aylık sürenin geçirilmesinden sonra şikayet edilmesi durumunda da faile herhangi bir ceza verilmemektedir.
VII. Şikayetimden Vazgeçersem Ne Olur?
Şikayete bağlı suçlarda, suçtan zarar gören kişinin şikayetinden vazgeçmesi davayı düşürmektedir. Fakat hükmün kesinleşmesinden sonra şikayetinizden vazgeçerseniz bunun bir anlamı bulunmamaktadır. İştirak halinde suç işlemiş olan faillerden biri hakkında şikayetinizden vazgeçerseniz diğerleri hakkında da vazgeçmiş sayılırsınız. Biri hakkında vazgeçip diğeri hakkında şikayetinize devam edemezsiniz.
Ayrıca şikayetten vazgeçmenin etki doğurması için sanığın bunu kabul etmesi gerekmektedir. Sanık tarafından kabul edilmezse soruşturma ve kovuşturma devam edecektir. Şikayet eden, şikayetinden vazgeçtiği için kamu davasının düşmesine karar verilmişse artık hukuk davası da açamamaktadır.
VIII. Şikayete Tabi Suçlar
Şikayete tabi suçlardan bazıları aşağıda yer almaktadır. Bu suçlardan zarar gören veya mağdurlar şikayetçi olmadıkça soruşturma veya kovuşturmaya başlanamayacaktır. Bu suçlar;
- Kasten Basit Yaralama
- Taksirle Yaralama
- Basit Cinsel Saldırı
- Nitelikli Cinsel Saldırının eşe karşı işlenmesi
- Reşit Olmayanla Cinsel İlişki
- Basit Cinsel Taciz
- Malvarlığını zarara uğratacağı ve sair kötülükle tehdit
- Konut ve İşyeri Dokunulmazlığının İhlali
- İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali
- Kişilerin huzur ve sükûnunu bozma
- Hakaret (TCK. 125/3-a hariç)
- Haberleşmenin Gizliliğini İhlal
- Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması
- Özel hayatın gizliliğini ihlal
- Paydaşın veya elbirliği ile malikin hırsızlığı veya hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacıyla hırsızlık
- Kullanma Hırsızlığı
- Mala Zarar Verme
- Güveni Kötüye Kullanmanın basit şekli
- Bedelsiz Senedi Kullanma
- Hukuki alacağı tahsil amacıyla dolandırıcılık
- Kaybolmuş veya hataen ele geçmiş eşyanın tasarrufu
- Açığa İmzanın Kötüye Kullanılması
- Yabancı devlet başkanına karşı suç
- Yabancı devlet bayrağına karşı hakaret
- Yabancı Devlet Temsilcilerine Hakaret
- Yurt Dışında Vatandaş Tarafından İşlenen Suç
- Yurt Dışında Yabancı Tarafından İşlenen Suç
Bizi Arayın : +90 212 909 86 34
Mail Gönderin : info@ballawyer.com
