I. Elatmanın Önlenmesi Davası
Komşuluktan kaynaklanan elatmanın önlenmesi davası, kişilerin mülkiyet haklarını korumaları için açabilecekleri bir davadır. Türk Medeni Kanunu’nun 683’üncü maddesinde; “Bir şeye malik olan kimse, hukuk düzeninin sınırları içinde, o şey üzerinde dilediği gibi kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkisine sahiptir. Malik, malını haksız olarak elinde bulunduran kimseye karşı istihkak davası açabileceği gibi, her türlü haksız elatmanın önlenmesini de dava edebilir.” şeklinde düzenlenmiştir. Müdahalenin meni davası olarak da anılmaktadır.
Malik, sahibi olduğu eşyayı istediği gibi kullanamıyor, istediği gibi faydalanamıyor veya tasarruf hakkı bir şekilde kısıtlanıyorsa bu durumu sona erdirmek ve haksız müdahalelerden arındırmak amacıyla elatmanın önlenmesi davası açmaktadır. Bu dava ile uğranılan zarar değil, yapılan müdahalenin son bulması talep edilmektedir. Fakat elatmanın önlenmesi davası ile birlikte ikinci bir dava olarak uğranılan zarar da talep edilebilmektedir.
Elatmanın önlenmesi davası, halihazırda var olan müdahalelere karşı veya ileride gerçekleşecek müdahaleleri engellemek amacıyla açılabilmektedir. Bu dava ile davacı, malına müdahalede bulunan davalının bir şeyi yapmaya ya da yapmamaya mahkum edilmesini talep etmektedir.
Dava, el atılan taşınmazın bulunduğu yerdeki asliye hukuk mahkemesinde açılmalıdır. El atılan taşınmazın maliki veya sınırlı ayni hak sahibi, el atan kişiye karşı açmalıdır.
Elatmanın önlenmesi davası, taşınmazın aynına ilişkin bir davadır. Bu sebeple davanın değeri ve yatırılacak harç, müdahalede bulunulan taşınmazın değeridir. Fakat taşınmazın bir kısmına müdahalede bulunuluyorsa ve bu durum ayrı olarak tespit edilebiliyorsa, davanın değeri bu kısmın değeridir.
II. Komşuluk Hukukundan Kaynaklanan Yükümlülükler
Komşuların birbirlerine karşı belirli yükümlülükleri mevcuttur. Bu yükümlülükler, Türk Medeni Kanununda ve Kat Mülkiyeti Kanununda düzenlenmiştir.
Komşular;
- Birbirlerini olumsuz olumsuz şekilde etkileyecek taşkınlıktan kaçınmakla,
- Hoş görülecek dereceyi aşan duman, buğu, kurum, toz, koku çıkartarak, gürültü veya sarsıntı
yaparak rahatsızlık vermemekle, - Birbirlerinin taşınmazlarına taşkın olarak yapı yapmamakla,
- Kazı ve yapı yaparken komşu taşınmazlara, onların topraklarını sarsmamak veya tehlikeye düşürmemek ya da üzerlerindeki tesisleri etkilememekle,
- Diğer komşunun arazisine taşarak zarar veren dal ve kökler, onun istemi üzerine kaldırmakla,
- Üst taraftaki araziden kendi arazisine doğal olarak akan suların ve özellikle yağmur, kar ve tutulmamış kaynak sularının akışına katlanmakla,
- Uğrayacağı zararın tamamının önceden ödenmesi koşuluyla, su yolu, kurutma kanalı, gaz ve benzerlerine ait boruların, elektrik hat ve kablolarının, başka yerden geçirilmesi olanaksız veya aşırı ölçüde masraflı olduğu takdirde, kendi arazisinin altından veya üstünden geçirilmesine katlanmakla,
- Komşuluk hukukundan doğan yetkilerin kullanılması için gerekli işlere ve bunların giderlerine, kendi yararlanması oranında katılmakla yükümlüdür.
III. Hangi Durumlarda Komşuluktan Kaynaklanan Elatmanın Önlenmesi Davası Açılabilir?
Yargıtayın kabul ettiği belirli elatmanın önlenmesi davası açma sebepleri mevcuttur. Komşuluktan kaynaklanan yükümlülüğün ihlal edilmesi ve sizin buna katlanma yükümlülüğünüzün bulunmaması halinde davayı açabilirsiniz. Örneğin;
- Komşunuzun taşınmazından taşınmazınıza koku, nem, rutubet yayılması,
- Taşınmazınızın görüntüsüne ve yapısına zarar verecek şekilde veya manzarayı kapatacak şekilde is veya duman yayılması,
- Komşunuzun taşınmazından sizin taşınmazınıza pis su akması,
- Termik santrallerden yayılan gazlar,
- Marangozhaneden yayılan kötü koku,
- Besicilik sebebiyle yayılan kötü koku,
- Taşınmazının bacasından çıkan dumanın, taşınmazınızdaki bahçe ve balkonun kirlenmesine neden olması,
- Komşunuzun taşınmazındaki ocaktan çıkan dumanın taşınmazınıza gelmesi ve yangın tehlikesine yol açması,
- Beton santralinin gürültü, toz, atık su ve çevre kirliliğine neden olması,
- Komşunuzun ağaç dikmesi veya inşaat yapması sonucu taşınmazınızın aydınlıktan, güneş ışığından veya rüzgardan mahrum kalması,
- Komşunuzun taşınmazındaki fabrikanın kamyonlarının yolu kullanması sırasında toz ortaya çıkması,
- Taşınmazındaki kombinin su akıtması,
- Taşınmazındaki jeneratörün gürültüye yol açması,
- Komşunuzun yaptığı yolun taşınmazınızda hırsızlığa yol açacak olması
- Komşunuzun taşınmazındaki yapı veya bitkilerin, taşınmazın manzarasını kısmen veya tamamen engellemesi,
- Taşınmazındaki pencerenin direk olarak sizin evinize bakması gibi durumlarda elatmanın önlenmesi davası açmanız mümkündür.
IV. Komşuluk Hukukundan Kaynaklanan Elatmanın Önlenmesi Davası Açmanın Şartları
Elatmanın önlenmesi davasının açılması ve kazanılması için bazı şartlar mevcuttur. Öncelikle malikin malı üzerindeki yetkilerinin hukuka aykırı şekilde kısıtlanması veya gelecekte kısıtlanacak olması gerekmektedir. Fakat malın zilyetliğinin başka birine geçmemiş olması gerekmektedir.
Davalının kusurlu olması veya zararın doğmuş olması önem arz etmemektedir. Davalının kusurlu olması davanın şartlarından değildir. Ayrıca davacının, elatmaya katlanma yükümlülüğünün bulunmaması gerekmektedir. Elatmanın haksız olması gerekmektedir.
Örneğin malik, hoş görülecek dereceyi aşmayan elatmalara katlanmakla yükümlüdür. Malik, taşınmazı kullanma yetkisi veren sınırlı ayni hak tesis etmiş veya nispi hak bahşetmiş ise hak sahibinin, taşınmazını kullanmasına katlanmakla yükümlü olur. Ayrıca malik, davalı lehine geçit irtifakı tesis etmişse, irtifak sahibinin geçidi kullanmasına katlanmakla yükümlüdür. Bu durumlarda elatmanın önlenmesi davası açılamaz.
V. Elatmanın Önlenmesi Davasının Sonuçları
Komşuluktan kaynaklanan elatmanın önlenmesi davası, yapılan her türlü ihlalin sona erdirilmesi veya gelecekte yapılacak ihlalin önlenmesine yönelik bir davadır. Bu sebeple davanın sonucunda haksız elatmanın ortadan kaldırılmasına yönelik bir hüküm kurulmaktadır.
Davanın kazanılması halinde davalının, elatmayı sona erdirmeye yönelik davranışları yapmamasına veya elatmayı gerçekleştirecek fiillerden kaçınmasına karar verilmektedir. Örneğin haksız elatma teşkil eden gürültüye sebep olan davalının gürültüyü haksız elatmaya yol açmayacak seviyeye indirmesine karar verilmektedir. Davalının inşa edeceği binanın davacının taşınmazının temeline zarar vereceği anlaşılıyorsa davalının bu taşınmazı yapmamasına karar verilmektedir.
Elatmanın önlenmesi davası elatma sonucu davacının taşınmazında halihazırda oluşan olumsuz durumun ortadan kaldırılmasını sağlamamaktadır. Elatmanın önlenmesi davasıyla birlikte tazminat davası veya eski hale getirme davası açılarak oluşmuş hasarların giderilmesi sağlanabilmektedir.
Gayrimenkul Hukuku Yayınlarımız
Bizi Arayın : +90 212 909 86 34
Mail Gönderin : info@ballawyer.com
