Günümüzde sosyal meydanın ve iletişim araçlarının yaygınlaşmasıyla insanların birbirine ulaşabilmesi daha kolay hale gelmiştir. Kişiler hiç tanımadıkları kimslerle dahi temasa geçebilmektedir. Fakat bu mecralarda bu kadar kolay ulaşılabilir olmak bazen kişilerin huzurunu bozabilir ve rahatsız edebilir. Bu yazımızda ısrarlı bazı eylemlerle kişilerin huzurunun bozulmasına neden olmayı konu edinen ısrarlı takip suçu inceleyeceğiz.
I. Israrlı Takip Suçu ve Cezası Nedir?
Israrlı takip 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda 27 Mayıs 2022 tarihindeki düzenlemeyle girmiş suç olarak nitelendirilmiştir. Kanunun 123/a maddesinde bu suç, “Israrlı bir şekilde; fıziken takip etmek ya da haberleşme ve iletişim araçlarını, bilişim sistemlerini veya üçüncü kişileri kullanarak temas kurmaya çalışmak suretiyle bir kimse üzerinde ciddi bir huzursuzluk oluşmasına ya da kendisinin veya yakınlarından birinin güvenliğinden endişe duymasına neden olma” olarak tanımlanmıştır. Israrlı takip suçunun cezası altı aydan iki yıla kadar hapis cezasıdır. Aşağıda incelediğimiz nitelikli hallerde ise suçun cezası artmaktadır.
II. Israrlı Takip Suçu ile Korunmak İstenen Hukuki Değer Nedir?
Israrlı takip suçu Türk Ceza Kanunu’nda “Hürriyete Karşı Suçlar” başlığı altında düzenlenmiştir. Bu başlıktan da anlaşılacağı üzere bu suç düzenlemesiyle korunmak istenen hukuki değer kişilerin iç huzuru, sükuneti, sağlıklı ve huzurlu bir ortamda yaşama hakkıdır. Çünkü suçu meydana getiren eylem mağdur bakımından son derece rahatsız edici ve huzur kaçırıcıdır. Kanun koyucu kişilerin sükununu koruma altına almıştır.
III. Israrlı Takip Suçunun Maddi Unsurları
1. Kimler Israrlı Takip Suçunu İşleyebilir?
Israrlı takip suçunun faili bakımından özel bir düzenleme yoktur. Kadın, erkek, çocuk, ergin kimse kısacası herkes bu suçun faili ve mağduru olabilmektedir. Suçun faili ile mağduru farklı cinsiyetlerde olabileceği gibi hemcins de olabilmektedir. Örneğin bir kadının ısrarlı bir şekilde başka bir kadını takip etmesi de bu suçu oluşturacaktır.
2. Israrlı Takip Suçunu Oluşturan Fiilller
Israrlı takip suçu bakımından, kanunda suçun oluşabilmesi için iki seçimlik hareket öngörülmüştür. Bunlar “takip etmek” ve “temas kurmaya çalışmak”tır. Israrlı takip suçunun oluşabilmesi için seçimlik hareketlerin ısrarlı bir şekilde gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Israr, hareketteki sürekliliği ve devamlılığı ifade eden bir kavramdır. Bu nedenle seçimlik hareketlerden birinin bir kez gerçekleştirilmesi ısrar unsurunu oluşturmayacaktır. Israrın gerçekleşebilmesi için en az iki kez gerçekleşmesi gerekir. Fakat dikkat edilmelidir ki bir hareketin sırf iki kez işlenmesi onun ısrarlı takip suçunu oluşturduğu anlamına gelmez. Somut olaya göre bir değerlendirme yapmak gerekir.
a. Fiziken Takip Etmek
Israrlı takip suçunun oluşabilmesi için öngörülen seçimlik hareketlerden ilki mağdurun fail tarafından fiziken takip edilmesidir. Ancak failin yalnızca fiziken takip etmesi suçun oluşabilmesi bakımından yeterli değildir. Bu hareketin de ısrarlı bir şekilde gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Fiziken takip etmek, bir kişiyi fiziksel olarak izlemek veya yerini belirlemek amacıyla fiziki yakınlığı korumak olarak tanımlanmaktadır. Bu takip etme sürekli mağduru izlemek, peşiden gitmek şeklinde olabileceği gibi, mağdurun sürekli bulunuduğu kafe, spor salonu, kütüphane gibi yerlerde sürekli mağdurun kasıtlı olarak karşısında çıkması, kendini görünür kılması da fiziken takip etmek olarak nitelendirilibelir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus, söz konusu mekanların failin de sık kullandığı güzergahlar olup olmadığı ve failin takip etme kastı amacı taşıyıp taşımadığıdır. Bu değerlendirmeyi hakim somut olaya göre yapacaktır.
b. Temas Kurmaya Çalışmak
Mağdurla ısrarlı bir şekilde temas kurmak için fail tarafından haberleşme ve iletişim araçları, bilişim sistemleri veya üçüncü kişilerin kullanılması gerekmektedir. Haberleşme ve iletişim araçlarıyla ısrarlı takip, mağduru sürekli telefonla aramak, mesaj atmak, mail göndermek şeklinde gerçekleşebilmektedir. Bilişim sistemleri çok geniş bir kavramı ifade etmekle birlikte günümüzde çok sık kullanılan sosyal medya platformları olan Instagram, Facebook, Twitter, Tiktok gibi uygulamalar üzerinden kişilere sürekli takip isteği göndermek, mesaj atmak gibi eylemler ısrarlı takip suçunu oluşturur. Üçüncü kişilerin kullanılmasından kasıt fail ve mağdur dışındaki herhangi bir üçüncü kişidir. Bu hal, üçüncü kişilerin telefonu ve sosyal meyda hesapları kullanılarak ısrarlı takibin gerçekleşmesi şeklinde görülebilmektedir.
IV. Manevi Unsurlar
Israrlı takip suçunda suçun oluşabilmesi için failin mağdura rahatszılık verme amacı taşıması gerekmez. Örneğin fail sadece arkadaşlık kurabilmek için de mağdura ulaşmaya çalışıyor olabilir. Ama bunun bir önemi yoktur. Bu ısrarlı davranışın mağdurda rahatszılık ve huzursuzluk uyandırması yeterlidir. Yani bu suç türünde ise özel kast aranmamıştır.
Suçun oluşabilmesi için genel kast yeterli ve gereklidir. Bu bakımdan ısrarlı takip suçu, kişilerin huzuru ve sükununu bozma suçundan ayrılmaktadır. Kişilerin huzur ve sükununu bozma suçunda failin kastı, gerçekleştireceği eylemlerle yalnızca mağdurun huzur ve sükununu bozmayı amaçlamaktır.
V. Israrlı Takip Suçunun Nitelikli Halleri
Kanunun 123/a maddesinin ikinci fıkrasında suçun nitelikli yani cezayı ağırlaştırıcı nedenleri düzenlenmiştir. Suçun;
a) Çocuğa ya da ayrılık kararı verilen veya boşandığı eşe karşı işlenmesi,
b) Mağdurun okulunu, iş yerini, konutunu değiştirmesine ya da okulunu veya işini bırakmasına neden olması,
c) Hakkında uzaklaştırma ya da konuta, okula veya iş yerine yaklaşmama tedbirine karar verilen fail tarafından işlenmesi, hâlinde faile bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.
VI. Şikayet Süresi, Zamanaşımı ve Uzlaştırma
Israrlı takip suçunun soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlıdır. Şikayet süresi 6 aydır. Mağdur, faili ve fiili öğrenmesinden itibaren 6 ay içinde şikayet hakkını kullanmalıdır. Bu suçun dava zamanaşımı ise 8 yıldır. Mağdur suçun failini daha sonradan öğrense bile suç tarihinin üzerinden 8 yıl geçmesiyle dava zamanaşımı süresi dolar.
Israrlı takip suçu uzlaştırmaya tabi suçlardan biri değildir. Bu suçta uzlaştırma prosedürü uygulanmamaktadır.
VII. Yargılama
Israrlı takip suçunda görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesi’dir. Bu suç Türk Ceza Kanunu’na 27 Mayıs 2022 tarihinde girdiği için bu tarihten önce işlenen suçalr için bu falin 123/a maddesinden yargılanması mümkün değildir. Zira TCK 7/1 maddesinde; “İşlendiği zaman yürürlükte bulunan kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayı ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz” hükmü bulunmaktadır. Buna göre somut olay incelenmeli ve sanığın gerçekleştirdiği fiil 123’üncü madde düzenlenen kişilerin huzur ve sükununu bozma suçunu oluşturuyorsa bu suçtan yargılanmalı; sanığın eylermleri hiçbir suç tipine uymuyorsa beraat etmelidir.
Bizi Arayın : +90 212 909 86 34
Mail Gönderin : info@ballawyer.com
