I. Avukatlık Ücreti Nedir?
Avukatlık bir meslek olup, avukatlık faaliyeti olarak sunulan hizmetler ücrete tabidir. Avukatın sunduğu her türlü hizmet; bilgi, birikim, mesai ve çalışmasının ürünüdür. Avukatın hizmet sunduğu kişiye “iş sahibi” ya da bizim de tercih ettiğimiz ifadesiyle “müvekkil” (vekil eden) denir. İş sahibinin / müvekkilin avukata hizmetlerinin karşılığında ödediği ücrete ise avukatlık ücreti denilmektedir.
Avukatlık ücreti, 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nda ise “avukatın hukuki yardımının karşılığı olan meblağı veya değeri ifade eder.” şeklinde tanımlanmıştır. (Madde 164)
II. Avukatlık Ücreti Nasıl Belirlenir?
Avukatlık ücreti kural olarak taraflarca serbestçe belirlenmektedir. Yani avukat ve müvekkil sunulacak avukatlık hizmetinin karşılığının ne olacağı konusunda diledikleri gibi anlaşırlar. Ancak avukatlık ücretinin belirlenmesinde tarafların serbestçe tasarrufta bulunamadıkları durumlar mevcuttur.
- Avukatlık hizmeti (istisnalar dışında) ücretsiz olarak sunulamaz.
- Avukatlık ücreti Avukatlık Asgari Ücret tarifesinden az olamaz.
- Avukatlık ücreti, yüzde yirmi beşi aşmamak şartıyla, dava veya hükmolunacak şeyin değeri yahut paranın belli bir yüzdesi olarak kararlaştırılabilir. Davanın konusunu bir mal veya para dışındaki bir hak oluşturması durumunda avukatlık ücretinin mal olarak ödenmesi mümkün değildir.
Avukatlık ücreti Türk Lirası olarak ya da yabancı bir para birimiyle (Amerikan Doları, Euro vs.) ödenebilmektedir.
Şunu önemle belirtmek gerekir ki avukatın kendisine yapılan başvuruyu hiçbir gerekçe göstermeksizin reddetme hakkı mevcuttur. Avukatın kendisine müracaat eden her müvekkilin işini alma zorunluluğu yoktur.
Avukat veya avukatlık büroları sundukları hizmetlere ilişkin kanundaki yasal sınırları aşmamak ve altında kalmamak koşuluyla dilediği ücreti talep edebilmektedir. Her avukata veya avukatlık bürosuna göre değişkenlik gösterebilmektedir. Ancak avukatların ücret takdir ederken dikkate aldığı bir kısım kriterler mevcuttur. Bunları tecrübelerimize ve diğer meslektaşlarımızın değerlendirmelerine göre kısaca şu şekilde sıralayabiliriz;
1. Çözümlenmesi gereken hukuki sorun veya avukatlık hizmetinin konusu:
Avukat, müvekkilin çözümlenmesi gereken hukuki sorunun çözümüne dair hizmet üretecektir. Müvekkilinin ağır ceza mahkemesinde yargılanmayı gerektiren bir suç işlediğinden bahis ile gözaltına alınması durumunda sunulacak hizmet ile müvekkiline bir borç nedeniyle icra takibi başlatılması ya da tazminat sorumluluğunu gerektiren bir dava için sunulacak hukuki hizmetler aynı olmayacaktır.
Sunulan hizmetlerde hem hukuk alanı hem de müvekkilin riski değişmektedir. Müvekkilin özgürlüğünden mahrum kalması riski ile malvarlığının azalması riski birbirinden farklı olarak değerlendirilmektedir. Bu değerlendirme dahi içinde bir çok farklı kriteri barındırır. Örneğin aynı müvekkilin tutuklu olarak yargılandığı bir ceza dosyası ile tutuksuz olarak yargılandığı bir ceza dosyasının takibi için muhtemelen farklı avukatlık ücretleri talep edilecektir.
2. Sunulan hizmet için harcanacak mesai / zaman :
Avukat hizmet sunarken harcaması muhtemel mesaiyi vekalet ücretinin takdirinde göz önünde bulunduracaktır. Tecrübeli bir avukat müvekkilinin hukuki sorunun çözümü için sunacağı hizmetin ne kadar süre içerisinde çözümleneceğini çoğu zaman yaklaşık olarak tespit edebilmektedir. Bu tespit avukatın mesaisinin karşılığında takdir edeceği ücret açısından önem arz eder.
Türkiye’de davaların çok uzun sürmesi avukatlık ücretinin belirlenmesinde önemli bir rol oynar. Dava takibi için sunulan avukatlık hizmeti kural olarak davanın kanun yollarını da kapsar. Yani avukat davayı kesinleşinceye dek takip etmeyi taahhüt eder. Davanın en başında belirlenecek ücret davanın çok uzun sürmesine rağmen değişmeyektir. Bu nedenle ücretin doğru şekilde talep edilmesi avukat için de müvekkil için de önemlidir. Aksi takdirde tarafların birbirlerine karşı olan güveninin zedelenmesine neden olabilecektir.
Hukuki danışmanlık veya bir başvuru yapılarak tarafın temsil edilmesini gerektiren avukatlık hizmetleri ile kurumsal avukatlık hizmetlerinde kural olarak hizmetin türü, müvekkilin hizmetten beklentisi ve hizmetin ne kadar mesaiyi gerektirdiği önemlidir. Hukuki danışmanlıklarda genel olarak saatlik zaman dilimine göre ücret takdir edilecektir.
3. Sunulan hizmetteki taraf sayısı :
Taraf sayısı özellikle hukuki danışmanlık ve dava ve icra takibi için sunulan avukatlık hizmetlerinde ücretin belirlenmesinde rol oynar. Örneğin; Ceza davalarında deneyimli bir avukat ceza davalarında taraf sayısının çok olması duruşmaların uzun saatler alacağını ve davanın sonuçlanmasının da taraf sayısının çok olması nedeniyle uzun süreceğini tahmin edecektir. Ücretin belirlenmesinde bu hususu gözetir. Benzer şekilde hukuki danışmanlık hizmetini apartman veya site yönetimine sunan bir avukat tüm kat maliklerine ayrı ayrı bilgi vermek zorunda kalacağını ve bunun mesaisinde önemli derecede vakit alacağını tahmin edebilir. Ücretin belirlenmesinde sunulan hizmetteki taraf sayısı da bu açılardan önem arz eder.
4. Hizmetin nerede sunulacağı / Sunulacak hizmetin yeri :
Avukatlık ücretinin belirlenmesinde sunulan hizmetin yeri de önemli bir etkendir. Müvekkilin tutuklu olması durumunda avukatın müvekkili ile görüşebilmesi için ceza infaz kurumuna gitmesi gerekecektir. Gayrimenkul hukuku ile ilgili bir tapu iptal ve tescil davası, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinde görüleceğinden dolayı avukatın duruşmalara katılması için buranın adliyesine gitmesi gerekir.
5. Avukatlık hizmetinin hangi dilde sunulacağı :
Avukatlık hizmetinin ana dilde sunulması ile yabancı dilde hizmet sunulması da ücretin takdirinde belirleyici bir rol oynar. Hukuk dili anadilde dahi bir çok terim kelime kullanılmasını ve hukuki müesseselerin doğru şekilde ifade edilmesini gerektirir. Bu terimlerin ve hukuk dilinin yabancı dilde sunulması hizmeti zorlaştırıcı bir etkendir.
6. Avukatlık ücretinin ödenme zamanı ya da süresi :
Avukatlık hizmetleri genelde uzun bir zaman için sunulmaktadır. Örneğin davaların takibi için sunulan avukatlık hizmetleri davanın kesinleşmesine kadar süreceğinden çok uzun bir vadeyi içinde barındırabilmektedir. Bu nedenle avukatlık ücretinin ödenme zamanının uzun bir vadeyi içinde barındırması enflasyonun yüksek olduğu ülkemizde ücret takdirinde önemli bir unsur olacaktır.
III. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi Nedir?
Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi (AAÜT)Türkiye Barolar Birliği tarafından her yıl yayımlanan avukatlık hizmetlerinin en alt ücretinin belirlendiği tarifedir.
AAÜT aynı zamanda mahkemelerde ve taraflar arasındaki uyuşmazlığı sonlandıran her türlü merci kararlarında ve ayrıca kanun gereği mahkemelerce karşı tarafa yükletilmesi gereken avukatlık ücretinin tayin ve takdirinde uygulanmaktadır.
Bu tarife , avukat ile müvekkili arasında anlaşacağı avukatlık ücretinin miktarının ne olacağını belirleyen bir tarife değildir. Tarife anlaşılacak bedelin en alt kısmı açısından önem arz eder.
Tarife sunulan avukatlık hizmetleri için genel bir çerçeve çizmektedir.
2022 Yılı Eylül ayından bugüne kadar geçerli olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne buradan ulaşabilirsiniz.
IV. Avukatlık Ücretlerinde Katma Değer Vergisi (KDV) ve Avukatın Diğer Vergisel Yükümlülükleri
Avukatlığın serbest meslek olması nedeniyle sunulan hizmetler Katma Değer Vergisi’ne tabidir. Avukatın kazancı ise gelir vergisine tabidir. Bununla birlikte şirketler ve işletmeler için sunulan hizmetler ayrıca stopaj ödenmesini gerektirmektedir.
Avukatlık hizmetlerinde Katma Değer Vergisi kural olarak %20 oranındadır. Bununla birlikte adli yardım ve adli müzaharet kapsamında verilen avukatlık hizmetleri, Aile mahkemeleri, tüketici mahkemeleri ve çocuk mahkemelerinin görev alanına giren davalar ve işler, vesayet davaları ve işleri; bu davalara bağlı kanun yolları kapsamında verilen avukatlık hizmetleri ile İş uyuşmazlıklarında dava şartı olarak arabuluculuk ile bunlara bağlı ilamlı icra takipleri kapsamında verilen avukatlık hizmetleri için %10 oranında Katma Değer Vergisi alınır.
Avukatlık hizmetinin kurumlar, şirketler, işletmeler için sunulması halinde ise KDV dahil vekalet ücretine %20 oranında stopaj bedeli de eklenmektedir.
Devletin avukatlık ücreti üzerinden aldığı vergiler de ücretin takdirinde önemli bir yer tutar.
V. Hukuki Danışmanlık Avukat Ücreti Ne Kadar?
İstanbul Barosu tarafından “Avukat – Vekileden Arasındaki En Az Ücret Çizelgesi” olarak yayınlanan danışma tarifesine göre büroda 1 saatlik avukatlık ücreti 5.200-TL (Türk Lirası) ve 3.500-TL’dir (Türk Lirası).
Temsil danışmanlığı için vekalet ücreti 11.000-TL ile 55.000-TL arasında değişmektedir.
İstanbul Barosu tarifesine göre bazı avukatlık danışmanlık ücretleri ( *2023 yılı için );
- Yazılı Danışmanlık – 10.000-Türk Lirası
- İdari Makamlarda Temsil– 15.000-Türk Lirası
- İhtar, Bildiri, Protesto Düzenleme – 11.000 Türk Lirası
- Savcılık Şikayet Dilekçesi Hazırlanması – 11.000-Türk Lirası
- Sözleşme Hazırlanması ve Hazırlanması – 30.000-Türk Lirası
- Cezai veya idari soruşturmalarda avukatlık temsili – 25.000-Türk Lirası
- Anonim Şirketler İçin Sürekli Danışmanlık (Aylık) – 28.000-TL
- Limited ve Diğer Şirketler İçin Sürekli Danışmanlık (Aylık) – 27.000-TL
VI. Ceza Davalarında Avukat Ücreti Ne Kadar?
Avukatın sunacağı hizmetlerde takdir edeceği ücreti kendisi bir kısım kriterlere göre belirler. Ceza davalarında avukatın ücret takdir ederken gözeteceği kriterler; müvekkilin davadaki sıfatı, yani sanık mı yoksa mağdur/katılan mı olduğu müvekkilinin tutuklu olup olmadığı, ceza davasının ağır ceza mahkemesinin alanına giren bir suçtan mı yoksa asliye ceza mahkemesinin alanına giren bir suçtan mı kaynaklandığı, atılı suçun vasıf ve mahiyeti, atılı suçlamanın alt ve üst sınırları, dosyadaki taraf sayısı, mahkemenin nerede olduğu, müvekkil adayı tutuklu ise nerede tutuklu olduğu, davanın muhtemelen ne kadar sürede sonuçlanacağı gibi durumlar nazara alınabilir.
İstanbul Barosu’nun “Avukat – Vekileden Arasındaki En Az Ücret Çizelgesi” şeklinde yayımladığı tavsiye niteliğindeki tarifeye göre yukarıda belirtilen kriterler nazara alınmadan yalnızca davanın hangi mahkemede görüldüğü ve davanın tarafına göre ayrım yapıldığı görülmektedir.
Baronun tavsiye niteliğindeki tarifesine göre; Ağır Ceza Mahkemesinde sanık avukatlığı için 90.000-TL (Türk Lirası) , mağdur/katılan avukatlığı için 60.000-TL (Türk Lirası) olarak değerlendirmede bulunmuştur.
Baronun tavsiye niteliğindeki tarifesine göre; Asliye Ceza Mahkemesinde sanık avukatlığı için 60.000-TL (Türk Lirası) , mağdur/katılan avukatlığı için 40.000-TL (Türk Lirası) olarak değerlendirmede bulunmuştur.
Tavsiye niteliğindeki tarifenin yayımlanma zamanı ve tarifede belirtilen ücretler tamamen tavsiye niteliğindedir. Avukat tarafından belirtilen ücretlerden daha azı veya daha fazlası talep edilebilir.
Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre ise Ağır Ceza Mahkemesi’nde sanık müdafiliği veya katılan vekilliği avukatlık ücreti 17.400-TL (Türk Lirası) ndan, Asliye Ceza Mahkemelerinde sanık müdafiliği veya katılan vekilliği avukatlık ücreti 9.200-TL (Türk Lirası) ndan az olamaz.
VII. Hukuk Davalarında Avukat Ücreti Ne Kadar?
Avukatın ücret takdir ederken serbestiye sahip olduğunu, ücretsiz dava alamayacağını, ücretin avukatlık asgari ücret tarifesinin altında olamayacağı yukarıda izah edilmişti.
Hukuk davası olarak ifade edilen dava türleri çok fazladır. Örneğin tapu iptal ve tescil davası, ecrimisil davası, boşanma davası, nafaka davası, tüketici mahkemelerinde görülen davalar, icra mahkemelerinde görülen davalar, sulh hukuk mahkemelerinde görülen davalar ticaret mahkemelerinde görülen davalar birbirlerinden çok farklı türde davalardır.
İstanbul Barosu’nun 2023 yılı sonrası için avukatlara tavsiye niteliğindeki “Avukat – Vekileden Arasındaki En Az Ücret Çizelgesi”ne göre hukuk davalarında ücretler 22.000-TL (Türk Lirası) ile 60.000-TL (Türk Lirası) arasında değişmektedir. Bununla birlikte konusu maddi bir menfaati oluşturan davalarda dava değeri üzerinden %10 ile %15 arasında ayrıca bir ücret de eklenmektedir
VIII. Avukat Ücretini Karşı Taraftan Almıyor mu?
Avukatlık sözleşmesi nitelik olarak vekalet sözleşmesidir. Vekalet ücreti müvekkil tarafından karşılanır. Türkiye’de sözleşmesel (akdi) avukatlık ücreti karşı yandan alınmamaktadır.
Bazı ülkelerde avukatlar “kaybeden öder” ilkesi ile çalışmaktadır. İngiliz sistemi olarak ifade edilen bu sistemde bir hukuki süreçte haklı çıkan tarafın avukatına ödemiş olduğu avukatlık ücretinin tamamını haksız çıkan taraf karşılamak zorundadır. Ancak bir üst paragrafta belirtildiği üzere Türkiye’de avukata ödenen para karşı yandan alınamamaktadır.
Avukatlık, vekalet ilişkisi olduğundan sonuç garanti edilmemektedir. Vekalet ilişkisi, işin gerekli özen ile takip edilmesini gerektirir. Bu nedenle avukatın ücreti davanın kazanılmasına bağlı olmayıp, avukatın görevi davanın özen ile takip edilmesidir.
Avukatın bir davayı kazanması durumunda karşı taraftan da aldığı vekalet ücreti vardır. Söz konusu vekalet ücreti işin karşılığı değildir. Benzer şekilde bir suçla yargılanan bir kişinin beraat etmesi durumunda da beraat eden sanık vekalet ücreti avukatın hakkı olmaktadır.
IX. Avukat Ücretsiz Dava Takip Edebilir mi?
Avukatın kural olarak ücretsiz dava takip etmesi mümkün değildir. Ücretsiz dava takip etmesi Avukatlık Kanunu’na ve meslek etik kurallarına aykırıdır. Bu nedenle avukatın disiplin sorumluluğunu doğuracaktır. Avukatın disiplin cezası almasına neden olacaktır. (Avukatın ücretsiz takip etmesinin istisnası mevcut olup bağlı olduğu baroya bildirilmek şartıyla ücretsiz dava alabilir.)
X. Avukatlık Ücretinin Başarıya Bağlanması Mümkün mü?
Avukatlık ücretinin yalnızca başarıya bağlanması mümkün değildir. Yani avukatın sunduğu hizmette (genelde davalar için) başarılı olması durumunda ücret alacağı, başarılı olmaması durumunda ücret almayacağı şeklinde anlaşma geçerli değildir. Böyle bir anlaşma söz konusu olsa dahi avukatın Avukatlık Kanunu’nun 164’üncü maddesi ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gözetilerek ücret alması söz konusu olacaktır.
Avukatlık Sözleşmesi bölümünde ifade edildiği üzere avukatlık mesleğinde özellikle davalarda sonucun garanti edilmesi mümkün değildir. Avukatın işin kesin şekilde müvekkilinin lehine sonuçlanacağı şeklindeki söylemler gerçeğe uygun değildir. Zira avukat karar verecek olan kişi değildir. Avukatın görevi müvekkilinin en iyi şekilde temsil edilerek, uzmanlığını ve bilgisini müvekkilin haklılığı konusunda kullanmasıdır.
Avukatın, ücretini başarı koşuluna bağlaması da Avukatlık Kanunu’na ve meslek kurallarına aykırıdır. Hukuk bürolarının ya da avukatın davayı kazanması durumunda vekalet ücreti alacağı ancak kaybedilmesi durumunda herhangi bir ücret almayacağına dair anlaşma yapması mümkün değildir. Böyle bir sözleşme geçerli olmayacaktır.
Bizi Arayın : +90 212 909 86 34
Mail Gönderin : info@ballawyer.com
